よくある生活質問集・जीवनमा प्रायः सोधिने प्रश्नहरू

Q: म जापानमा बसोबास गर्ने बिदेशी नागरिक हुँ । राहदानी हराएमा के गर्नु पर्दछ ?

A: बिदेशी व्यक्तिले राहदानी हराएको खण्डमा निम्न प्रक्रिया पुरा गर्नु पर्दछ ।

1. नजिकैको प्रहरी कार्यालय गई हराएको वा भेटिएको आबेदन दिई हराएको वा भेटिएको आबेदन स्वीकृत पत्र वा चोरी भएको आबेदन स्वीकृत पत्र लिने ।
2. जापान स्थित आफ्नो देशको राजदुतावासमा खबर गर्ने र पुन जारि गरेको नयाँ राहदानी (अस्थायी राहदानी वा यात्रा प्रमाणपत्र आदि) लिने ।

• ओसाका प्रिफेक्चरल पुलिस
• जापान स्थित कुटनीतिक नियोग

Q: बसोबास योग्यता भनेको के हो ? कस्तो प्रकारका बसोबासका लागि योग्यताहरु हुन्छन ?

A: बिदेशीहरु ले जापानमा बस्ने अबधिमा निश्चित क्रियाकलापहरु गर्न पाउने कुरा अध्यागमन कानुनमा उल्लेख गरिएको छ । बिदेशीहरु ले गर्न मिल्ने त्यस्ता क्रियाकलापहरुलाई बुँदागतरुपमा बिभाजन गरिएको छ ।
बसोबास योग्यताका प्रकारहरु

Q: छोटो समयको बसाईको बसोबास योग्यता लिई जापान आएको थिए । जापान बस्ने अबधि थप्न मिल्छ कि मिल्दैन ?

A: बिशेष परिस्थिति बाहेक अन्य कारणमा छोटो समयको बसाईको बसोबास योग्यता भएका व्यक्तिहरुलाई जापान बस्ने अबधि थप गर्न सकिदैन । बिस्तृत जानकारीको लागि अध्यागमन बिभागको होमपेज मा हेर्नुहोस् ।

Q: भाषा प्रशिक्षकको रुपमा जापानमा काम गर्न चाहन्छु । कस्तो प्रक्रिया पुरा गर्नु पर्दछ ?

A: काम गर्ने कम्पनीले आबेदन गर्ने बसोबास योग्यता अनुसार फरक हुन्छ

1. “प्रोफेसर” को बसोबास योग्यता बिश्वविद्यालय र यस संग सम्बधित संस्थान वा उच्च माध्यामिक बिद्यालयमा अनुसन्धान, अनुसन्धानको लागि प्रशिक्षण वा अध्यापन गर्ने क्रियाकलाप
2. “शिक्षक” को बसोबास योग्यता निम्न माध्यमिक, माध्यमिक, उच्च माध्यामिक, बिशेष सहायता बिद्यालय, ब्यबसायिक बिद्यालय, बिबिध बिद्यालय वा त्यस संग सम्बन्धित भौतिक सामग्री, संगठन निर्माणमा सरिक भई उक्त शिक्षण संस्थामा भाषा प्रशिक्षकको रुपमा वा अन्य शैक्षिक संस्थानमा शिक्षकको रुपमा काम गर्ने क्रियाकलाप
3. “इन्जिनियर” को बसोबास योग्यता कम्पनी आदिले संचालन गर्ने भाषा विद्यालयको प्रशिक्षक वा कम्पनी आदिमा कम्पनीको शिक्षाको एक भागको रुपमा काम गर्ने भाषा प्रशिक्षणको शिक्षकको रुपमा काम गरे भएमा

प्रत्येक बसोबास योग्यताको आबेदन प्रकियाको बारेमा, अध्यागमन विभागको होमपेजमा हेर्नुहोस् ।

Q: अन्तराष्ट्रिय बिद्यार्थीले अध्ययन पश्चात काम खोजि गर्न पाउछ्न ?

A: अन्तराष्ट्रिय बिद्यार्थीले पढाई सकिने बेला सम्ममा काम निश्चित गर्न नसकेमा आफ्नो बसोबास योग्यता “निश्चित क्रियाकलापको बसोबास योग्यता” मा परिवर्तन गरि काम खोज्ने कार्य अघि बढाउन मिल्दछ । शैक्षिक संस्थानले काम खोज्न सहयोग गर्ने शर्तमा पढाई सकेपछि अधिकतम १ वर्ष निश्चित क्रियाकलापको बसोबास योग्यतामा बसी काम खोज्न सकिन्छ । बिस्तृत जानकारीको लागि कानुन मन्त्रालयको होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: “बिद्यार्थी” बसोबास योग्यता पाउन सकिने शैक्षिक संस्थाहरु कस्ता छन् ?

A: जापानको बिश्वबिद्यालय, ब्याबसायिक उच्च बिद्यालय, उच्च माध्यामिक बिद्यालय, (माध्यमिक विद्यालयको अन्तिम सेमेस्टर पनि समाबेश हुने । त्यस्तै बिशेष सहायता विद्यालयको उच्च माध्यमिक बिद्यालय), माध्यमिक बिद्यालय (माध्यमिक विद्यालयको पहिलो सेमेस्टर पनि समाबेश हुने । त्यस्तै बिशेष सहायता विद्यालयको उच्च माध्यमिक बिद्यालय), निम्न माध्यमिक बिद्यालय (वा, बिशेष सहायता विद्यालयको निम्न माध्यमिक बिद्यालय), ब्यबसायिक बिद्यालय वा बिबिध बिद्यालय वा भौतिक उपकरण, संगठनसंग सम्बन्धित संस्थानहरु

Q: अहिले विदेशमा बस्ने बिदेशी महिला संग बिहे गर्न चाहन्छु । त्यस देश मा बिहे गरेर जापानमा ल्याई संगै बस्ने चाहना छ । के गर्दा ठिक होला ?

A: बिबाहको प्रक्रिया: विदेशको रिति अनुसार बिबाहको प्रक्रिया अघि बढाउनु पर्दछ । त्यसपछि जापान बोलाउनका लागि २ वटा उपायहरु छन ।

[ बोलाउने प्रक्रिया ]

1. “भिषाको लागि अग्रिम आबेदन” बिदेशी आवेदकले विदेशमा रहेको जापानी दुताबासमा “जापानी नागरिकको पति वा पत्नी आदि” को भिषाको लागि निबेदन दिने तरिका ।
2. “बसोबास योग्यता अनुमति पत्र” जापानी नागरिकले जापानमा आई सके पछि अध्यागमन बिभागमा गई “बसोबास योग्यता अनुमति पत्र” लागि आबेदन दिई उक्त अनुमति पत्र प्राप्त भएमा आफ्नो पति वा पत्नीलाई पठाई, उक्त देशमा भएको जापानी दुताबासमा भिषाको लागि आबेदन दिन लगाउने तरिका ।

Q: अहिले विद्यार्थीको रुपमा जापानमा बसिरहेको छु तर श्रीमती र बच्चालाई जापान बोलाउन चाहन्छु । कस्ता प्रक्रिया पुरा गर्न पर्छ होला ? श्रीमतीले जापानमा काम गर्न मिल्छ ?

A: बोलाउन चाहने विद्यार्थीले नजिकैको अध्यागमन विभागमा गई “आश्रित” बसोबास योग्यताको अनुमति पत्रकोलागि आबेदन दिनु पर्दछ ।

“आश्रित” बसोबास योग्यताको अनुमति पत्रको आबेदनको बारेमा अध्यागमन विभागमा सम्पर्क गर्नुहोस् ।
“आश्रित” बसोबास योग्यता भएका व्यक्तिले अध्यागमन विभागबाट “बसोबास योग्यता बाहेकको क्रियाकलापको लागि अनुमति” प्राप्त गरेमा पार्ट टाईम जब गर्न मिल्छ । (काम गर्ने समय र कामको प्रकृतिको बारेमा नियमहरु छन् ।)

Q: हाल जापानी पुरुषले पुन बिबाह गरेको छ तर त्यस भन्दा पहिलेको बिबाहबाट जन्मिएको १० बर्षको बच्चा भएकोले जापानमा बोलाई संगै बस्न चाहन्छु । के गर्दा उपयुक्त होला ?

A: हाल “जापानी नागरिकको पति पत्नी आदि” को बसोबास योग्यता मा जापानमा रहनु भएको व्यक्तिको बच्चा जो हालको पतिको बच्चा होइन, लाई जापान बोलाउन परेमा झट्केलो बच्चाको रुपमा “दीर्घकालीन बसोबास” का लागि अनुमति दिन सक्छ ।

बिस्तृत जानकारीका लागि अध्यागमन विभाग को होमपेजमा हेर्नुहोस् ।

Q: जापानमा बसी रहेको बिदेशी दम्पति हौँ । बच्चा जन्मिएकोले कस्ता प्रक्रिया पुरा गर्नु पर्दछ ?

A: आमा बुबा दुवै बिदेशी भएमा उक्त बच्चा पनि बिदेशी नै हुने भएकोले “बसोबास योग्यता” लिन आवश्यक छ। “बसोबास योग्यता” को लागि आबेदन बच्चा जन्मिएको ३० दिन भित्र अध्यागमन बिभागमा दिनु पर्दछ । जन्मिएको ६० दिन भित्र जापानबाट बाहिर जाने भएमा (पुन प्रवेशको अनुमति लिएर जापान बाहिर जाने बाहेक) आबेदन दिन पर्दैन । आमा बुवा बैध बसोबास योग्यता अनुसार बसेको नभएमा वा स्वदेश फिर्ता गराउने प्रक्रियामा रहेको अबस्थामा बसोबास योग्यताको अनुमति पाइदैन ।

[ जन्म दर्ता ]
१४ दिन भित्रमा आफु बस्ने नगर वा गाउँ पालिकामा जन्म दर्ता गराउन पर्दछ । जन्म दर्ता गराए पछि त्यस स्थानमा “जन्मका कारणले निवासी” भएको मानी बसोबास दर्ता पुस्तिकामा दर्ता गरिन्छ । (३० दिन भित्र बसोबास योग्यताको लागि आबेदन नदिएमा बसोबास दर्ता पुस्तिकाको नाम खारेज हुन्छ ।)

[ बसोबास योग्यता प्राप्ति ]
जन्म अनुसार बसोबास योग्यता प्राप्त गर्नको लागि चाहिने कागजात हरु निम्न हुन् ।

• जन्मिएको व्यहोरा प्रमाणित हुने कागजात (जन्म प्रमाणपत्र, आमा बच्चा पुस्तिका आदि)
• जापानमा गरिरहेको गतिविधिको कागजात
• पासपोर्ट (पासपोर्ट पेश गर्न नसकेमा त्यसको लिखित कारण)

[ रेसिडेन्ट कार्ड ]
बसोबास योग्यता प्राप्त गरि मध्यम तथा दीर्घकालीन निवासी भएमा “रेसिडेन्ट कार्ड” दिइन्छ ।

Q: बसोबास अबधि लामो समयका लागि छ तर एक पटक स्वदेश फर्कन चाहन्छु । कस्तो प्रक्रिया आवश्यक पर्दछ ?

A: मध्यम तथा दीर्घकालीन निवासीहरुले केहि समयको लागि जापान छोडी पुन जापान आई हालकै बसोबास योग्यता अनुसार क्रियाकलाप गर्ने भएमा जापान छोड्ने समय अनुसार तल उल्लेखित २ किसिमका तरिकाहरु हुन्छन ।

जापानबाट बाहिरिने अबधि १ बर्ष भित्र भएमा :
बैध पासपोर्ट र रेसिडेन्ट कार्ड (स्पेसल पर्मानेन्ट रेसिडेन्टको हकमा स्पेसल पर्मानेन्ट रेसिडेन्ट प्रमाण पत्र) भएका बिदेशी नागरिकले जापानबाट बाहिरिएको १ बर्ष भित्र (*बसोबास अबधि १ बर्ष भन्दा कम भएमा उक्त मितिसम्म, स्पेसल पर्मानेन्ट रेसिडेन्टको लागि २ बर्ष भित्र) पुन हालकै बसोबास योग्यता अनुसार जापानमा बसी सोहि क्रियाकलाप गर्ने भएमा पुन जापान प्रवेशको अनुमति लिन आवश्यक छैन । यस प्रणाली अनुसार जापान बाट बाहिरिने व्यक्तिले बिदेशमा समय थप गर्न नमिल्ने भएकोले जापानबाट बाहिरिएको १ वर्ष भित्र (*) पुन जापान प्रवेश नगरेमा बसोबास योग्यता खारेज हुन्छ ।

जापानबाट बाहिरिने अबधि १ बर्ष (स्पेशल पर्मानेन्ट रेसिडेन्ट हकमा २ बर्ष) भन्दा बढि हुने भएमा :
जापानबाट बाहिरिनु अघि नजिकैको अध्यागमन विभागबाट “पुन जापान प्रवेशको लागि अनुमति” लिन सकिन्छ ।

समय सिमा:
पुन जापान प्रवेशको लागि अनुमतिको समय सिमा बढीमा ५ बर्ष (स्पेशल पर्मानेन्ट रेसिडेन्ट हकमा ६ बर्ष) हुन्छ ।

Q: “छोटो बसाई” बसोबास योग्यतामा जापान आएको थिए तर नबिकरण गरि ३ महिना भन्दा बढि बसोबास गर्ने योजना भएकोले व्यक्तिगत परिचयको लागि रेसिडेन्ट कार्ड बनाउन चाहन्छु ।

A: “छोटो बसाई” बसोबास योग्यतामा जापान आएको भएमा नबिकरण गरेर ३ महिना भन्दा बढि जापानमा बस्ने भएपनि रेसिडेन्ट कार्ड पाइदैन । मध्यम तथा दीर्घकालीन समयका लागि जापानमा बस्ने व्यक्तिलाई मात्र रेसिडेन्ट कार्ड दिइन्छ । निम्न व्यहोरा मिल्ने विदेशीलाई रेसिडेन्ट कार्ड दिइदैन ।

1. “३ महिना” भन्दा तल बसोबास अबधि रहेको व्यक्ति
2. छोटो बसाईको लागि बसोबास योग्यता निश्चित भएको व्यक्ति
3. कुटनीतिक वा सरकारी बसोबास योग्यता निश्चित भएको व्यक्ति
4. (1) बाट (3) को बुदाँमा पर्छ भनी कानुन मन्त्रालयले किटान गरिएको व्यक्ति
5. स्पेसल पर्मानेन्ट रेसिडेन्ट (स्पेसल पर्मानेन्ट रेसिडेन्ट प्रमाण पत्र प्रदान गरिन्छ ।)
6. बसोबास योग्यता नभएको व्यक्ति

Q: अन्य नगर वा गाउँ पालिकामा सर्ने भएमा वा बिदेशमा बसाई सर्ने भएमा के गर्नु पर्दछ ?

A: हाल बसिरहेको नगर वा गाउँ पालिकामा गई पहिलेनै “बसाई सराईको लागि निबेदन’ दिनु पर्दछ । त्यसपछि नयाँ ठाउँमा गई १४ दिन भित्रमा “बसाई सरि आएको सम्बन्धि निबेदन” दिनु पर्दछ । त्यस अबस्थामा रेसिडेन्ट कार्ड, स्पेसल पर्मानेन्ट रेसिडेन्ट प्रमाण पत्रमध्ये कुनै र “बसाई सराईको लागि निबेदन” पेश गर्नु पर्दछ । अहिले बसेकै शहर भित्र सर्दा पनि नयाँ ठाउँमा गएको १४ दिन भित्रमा “बसाई सरि आएको सम्बन्धि निबेदन” सम्बन्धित नगर वा गाउँ पालिकालाई दिनु पर्दछ ।

त्यस्तै, बिदेशमा बसाई सर्ने भएमा पनि “बसाई सराईको लागि निबेदन” दिनु पर्दछ । यस्तो अबस्थामा “बसाई सरेको प्रमाण पत्र” दिइदैन । पुन जापान प्रवेश गरि बसोबास गरेमा पहिले भनीए जस्तै १४ दिन भित्रमा पासपोर्ट र रेसिडेन्ट कार्ड लिई बसाई सरि आएको प्रक्रिया पुरा गर्नु पर्दछ ।आवश्यक निबेदन नदिएको खण्डमा सजायको भागिदार हुनुको साथै बसोबास योग्यता खारेज हुन सक्ने सम्भावना हुन्छ ।

Q: जापानी र बिदेशी नागरिक बिचको बिबाहको प्रक्रिया बारेमा बुझ्न चाहन्छु ।

A:

[ बिबाह गर्ने तरिका ]
जापानी र बिदेशी नागरिक बिचको बिबाह हो भने, ठेगाना भएको जापानको तरिका अनसार बिबाह हुन्छ । जापानी पक्षको पारिवारिक दर्ता पुस्तिका र बिदेशी पक्षको पासपोर्ट, “बिबाहको लागि शर्त पुरा भएको प्रमाण पत्र” आदि आवश्यक पर्दछ । बिदेशी नागरिकको देश अनुसार कागजपत्रहरु फरक पर्ने भएकोले नगर गाउँ पालिकाको कार्यालयमा सम्पर्क राख्नुहोस ।

[ बिबाहको प्रक्रिया पुरा ]
जापानमा दर्ता गरिएको बिबाह जापानमा मान्य हुने भए पनि सो बिबाह बिदेशी नागरिकको देशमा मान्य हुन्छ भन्न सकिदैन । जापान स्थित उक्त देशको दुताबास, कन्सुलर कार्यालय आदिमा सोधपुछ गरि निश्चित गर्नुहोस् ।

[ बिबाहको लागि शर्त पुरा भएको प्रमाण पत्र ]
बिदेशी नागरिकले आफ्नो देशको कानुन अनुसार बिबाहको शर्तहरु पुरा गरेको छ कि छैन भन्ने कुरा सरकारी निकाय बाट प्रमाणित गरि ल्याउनु पर्ने हुन्छ । सामान्यतया जापान स्थित कुटनीतिक नियोगहरुबाट प्रकाशित गरिन्छ । बिबाहको लागि शर्त पुरा भएको प्रमाण पत्र बिदेशी भाषामा लेखिएको भएमा जापानी भाषाको अनुबाद पनि चाहिन्छ । बिबाहको लागि शर्त पुरा भएको प्रमाण पत्र प्रकाशित नगर्ने देशहरु पनि छन् त्यस अबस्थामा उक्त प्रमाणपत्र सरहको अन्य कागजपत्र पेश गर्नु पर्दछ ।

Q: जापानमा बिदेशी नागरिक बिच हुने बिबाहको प्रक्रियाको बारेमा बुझ्न चाहन्छु ।

A:

[ जापानी तरिका ]
बिदेशी नागरिक बिच बिबाह हुने भएमा, बिबाह गर्ने स्थान जापान भएकोले जापानको कानुन अनुसार आवेदकको ठेगाना रहेको नगर गाउँ पालिकामा गई बिबाह दर्ता गराउनु पर्दछ । त्यस बेला दुवै जनाको “बिबाहको लागि शर्त पुरा भएको प्रमाण पत्र” आदि जापान स्थित कूटनीतिक नियोगबाट प्राप्त गरि त्यसको अनुबाद पनि पेश गर्नु पर्दछ । यो बिबाह दर्ता भएमा जापानको कानुन अनुसार बिधिबत बिबाह भएको मानिन्छ तर आफ्नो देशमा मान्य हुने नहुनेका बारेमा जापान स्थित कुटनीतिक नियोगमा सोधपुछ गर्नुहोस् ।

[ स्वदेशी तरिका ]
बिदेशी नागरिकको आफ्नो देशको कानुन वा कुनै एकको आफ्नो देशको कानुन अनुसार भएको बिबाह अनुसार बिबाह दर्ता गर्न सकिन्छ । कन्सुलर कार्यालयमा बिबाह दर्ता गर्न नसकिने देशहरु पनि रहेका छन् । अग्रिम रुपमा जानकारी लिई राख्नुहोस ।

Q: जापानी नागरिकले बिदेशी संग बिदेशमा गर्ने बिबाह सम्बन्धि प्रक्रिया बुझ्न चाहन्छु ।

A: आफ्नो श्रीमान वा श्रीमतीको देश वा कुनै तेश्रो देशमा जापानी र बिदेशी नागरिक बिचको बिबाह प्रक्रिया २ किसिमबाट हुन सक्छ ।

[ आफ्नो श्रीमान वा श्रीमतीको देश, बिबाह गर्ने स्थानको तरिका ]
आफ्नो श्रीमान वा श्रीमतीको देश वा बिबाहगर्ने देशको तरिका अनुसार बिबाह दर्ता गर्न सकिन्छ । त्यस देशमा आवश्यक पर्ने कागजपत्रहरु दुवै पक्षले तयार गर्न आवश्यक हुन्छ । बिबाह दर्ता गरे पछि जापानको नगरपालिकामा जानकारी दिनको लागि त्यहाँ स्थित सरकारी कार्यालयमा बिबाह दर्ता प्रमाण पत्र पेश गर्ने वा सिधै आफ्नो स्थायी ठेगाना रहेको नगर वा गाउँ पालिकाको कार्यालयमा पठाउनु पर्दछ । यो प्रक्रिया बिबाह भएको ३ महिना भित्रमा गरिसक्नु पर्दछ । बिदेशी भाषामा लेखिएको बिबाह दर्तालाई जापानी भाषामा अनुबाद गरि पेश गर्नु पर्दछ ।

[ जापानको तरिका ]
प्रत्यक्ष आफ्नो स्थायी ठेगाना रहेको नगर गाउँ पालिकामा आवश्यक कागजपत्र पठाउने तरिका हो । बिदेशी नागरिकले जापानी नागरिक संग बिबाह गर्दा चाहिने कागज पत्र जस्तै कागज पत्रहरु आवश्यक पर्दछ ।

[ जापानी नागरिकको “बिबाहको लागि शर्त पुरा भएको प्रमाण पत्र” ]
पारिवारिक दर्तालाई आधार मानेर ठेगाना भएको स्थानमा रहेको कानुन बिभाग, बिदेशमा अबस्थित जापानी राजदूतावास वा कन्सुलर कार्यालय आदि बाट प्रकाशित गरि पाउन सकिन्छ ।

बिस्तृत जानकारीका लागि कानुन मन्त्रालय, नागरिक बिभाग को होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: लामो समय देखि जापानमा बस्दै आएको भिन्न देशको बिदेशी दम्पति हौँ । सम्बन्ध बिच्छेदको प्रक्रिया बुझ्न चाहन्छु ।

A:

[ बिद्यमान कानुन ]
भिन्न देशको बिदेशी दम्पतिको साझा स्वदेशी कानुन नहुने भएकोले (१) हाल दुवै ले बसोबास गरि आएको देशको कानुन (२) त्यो नभएको खण्डमा घनिष्ट सम्बन्ध भएको देशको बिद्यमान कानुन अनुसार प्रक्रिया अगाडी बढाउनु पर्दछ । यो अबस्थामा हाल बसोबास गरि आएको स्थान जापान हो भन्ने प्रमाणित भएमा जापानको बिद्यमान कानुन अनुसार प्रक्रिया अगाडी बढाउनु पर्दछ । बिस्तृत जानकारीको लागि जापान अबस्थित कुटनीतिक नियोग मा सम्पर्क गरि निश्चित गर्नुहोस् ।

Q: सम्बन्ध बिच्छेद पछि बिदेशी नागरिकको बसोबास योग्यता के हुन्छ ?

A: मध्यम तथा दीर्घकालीन बसोबास गर्ने व्यक्ति मध्ये पति वा पत्नी भएर “पारिवारिक बसाई”, “निश्चित क्रियाकलाप”, “जापानी नागरिकको पति वा पत्नी आदि” तथा “स्थायी बासिन्दाको पति वा पत्नी आदि” को बसोबास योग्यतामा बसिरहेको व्यक्तिले सम्बन्ध बिच्छेद गरेको वा कसैको मृत्यु भएको अबस्थामा १४ दिन भित्र अध्यागमन बिभागमा गई आबेदन दिनु पर्दछ ।

[ जापानी नागरिक संग सम्बन्ध बिच्छेद ]
जापानी नागरिक संग सम्बन्ध बिच्छेद गर्ने भएमा “जापानी नागरिकको पति वा पत्नी आदि” बसोबास अनुमति रद्द हुन्छ । १९९६ सालको अध्यागमन विभागको परिपत्र अनुसार बालिग नभएको जापानी नागरिकको आफ्नै बच्चा हुर्काउनको लागि “दिर्घकालिन निवासी” को बसोबास योग्यता दिन सक्ने सम्भावना हुन्छ ।

[ बिदेशी दम्पति बिचको सम्बन्ध बिच्छेद ]
पति वा पत्नी स्थायी निवासी भएको खण्डमा “स्थायी निवासीको पति वा पत्नी आदि” भएर, त्यस्तै, काम वा पढाई आदि गर्ने भएमा “पारिवारिक बसाई” को बसोबास अनुमतिमा बसोबास गर्ने बिदेशी भएमा सम्बन्ध बिच्छेद भए पछि उक्त बसोबास योग्यता रद्द हुन्छ ।

पति वा पत्नी भएर “जापानी नागरिकको पति पत्नी आदि”, “स्थायी निवासीको पति पत्नी आदि” को बसोबास योग्यतामा बसिरहेको व्यक्तिले उपयुक्त कारण बिना पति पत्नीको रुपमा ६ महिना भन्दा बढि संगै नबसेको अबस्थामा “बसोबास योग्यता रद्द” हुन सक्छ ।

Q: जापानी नागरिक संग सम्बन्ध बिच्छेद गर्न चाहेको जापानमा बस्ने बिदेशी भएमा सान्त्वना रकम तथा सम्पति बाडफाड गरि पाउन सकिन्छ ?

A: सम्बन्ध विच्छेदको समयमा सान्त्वना रकम र सम्पति बाडफाड गरि पाउनका लागि सहमतिमा निर्णय गरेमा उक्त व्यहोरा अनुसारको नोटरी प्रमाणपत्र लिई राख्न सकिन्छ ।

[ बिद्यमान कानुन ]
सहमतिमा निर्णय गर्न नसकेमा कानुनी तबरले समाधान गर्नु पर्ने हुन्छ । तर, सम्बन्ध बिच्छेदको सान्त्वना रकम र सम्पति बाडफाड जस्ता समस्यामा सम्बन्ध बिच्छेद कै बिद्यमान कानुन लागु हुन्छ । जापानमा बसोबास गर्ने जापानी र बिदेशी नागरिक दम्पति बिच सम्बन्ध बिच्छेद हुने भएमा, जापानको कानुन अनुसार पारिवारिक अदालतले सान्त्वना रकम र सम्पति बाडफाड सम्बन्धि मध्यस्थता गरि निर्धारण गर्दछ । बिबाहको अबधि, कारण, अर्को पक्षको आर्थिक क्षमता अनुसार सान्त्वना रकम फरक हुन्छ । बिबाह पछि दम्पतीले जोडेको सम्पति मात्र बाडफाड हुनेछ । त्यस्तै, हाल बिबाहित समयको पेन्सन रकम पनि भाग लगाउन सकिने भएको छ ।

Q: जापानमा जन्मिएको जापानी र बिदेशी दम्पति भएमा बच्चाको नागरिकता, जन्म दर्ता, थर के हुन्छ ?

A:

[ नागरिकता ]
बच्चाको नागरिकता बंशको आधारमा र जन्मको आधारमा दिन सकिने २ वटा प्रणाली रहेका छन् । जापानले बंशको आधारमा दिइने नागरिकतालाई अबलम्बन गरेको छ । आमा वा बाबु मध्ये कसैसंग जापानी नागरिकता छ भने बच्चाले पनि जापानी नागरिकता दिइन्छ । अर्को कुरा अबिभाबकको नागरिकता सम्बन्धि कानुन अनुसार बच्चाले दोहोरो नागरिकता पाउन सक्ने अवस्था पनि हुन्छ ।

[ जन्म दर्ता ]
जापानमा जन्मिएको खण्डमा नगर गाउँ पालिकामा बच्चा जन्मिएको १४ दिन भित्रमा गई जन्म दर्ता गराउनु पर्दछ । बिदेशी पति वा पत्नीको देशको नागरिकता पाउनको लागि जापानमा अबस्थित उक्त देशको दुताबास वा कन्सुलर कार्यालयमा दर्ता गराउनु पर्दछ । जन्म दर्ता अनुसार बसोबास दर्ता पत्र तयार गरिन्छ ।

[ थर ]
जापानी अबिभाबक भएको परिवार दर्तामा दर्ता हुने हो भने जापानी अबिभाबकको थर राख्नु पर्दछ । बिदेशी नागरिकको थर राख्न पनि सकिन्छ ।

Q: जापानमा बसी रहेको बिदेशीले इच्छापत्र बनाई राख्न चाहेमा कसरि बनाउन सकिन्छ ? त्यस्तै कुन देशको कानुन बमोजिम गर्दा ठिक हुन्छ ?

A:

[ इच्छापत्र बिधि ]
१९६१ मा “इच्छापत्र विधिको सम्बन्धमा कानुनको द्वन्द्व सम्बन्धि सन्धि” लागु भई जापानले पनि अनुमोदन गरि “इच्छापत्र बिधि सम्बन्धि कानुन” निर्माण गरेको छ । यस कानुन अनुसार तलका बुँदा मध्ये कुनै एक मिल्न गएमा इच्छा पत्र बिधि लागु हुन्छ ।

1. क्षेत्रीय ऐन कानुन
2. इच्छापत्र बनाउने व्यक्तिको इच्छापत्र लागु वा मृत्यु भएको अबस्थामा नागरिकता रहेको देशको कानुन
3. इच्छापत्र बनाउने व्यक्तिको इच्छापत्र लागु वा मृत्यु भएको अबस्थामा ठेगाना रहेको स्थानको कानुन
4. इच्छापत्र बनाउने व्यक्तिको इच्छापत्र लागु वा मृत्यु भएको अबस्थामा बैधानिक रुपमा बसोबास गरिरहेको स्थानको कानुन
5. अचल सम्पति सम्बन्धि इच्छापत्रको बारेमा उक्त अचल सम्पति रहेको स्थानको कानुन

जापानमा बसिरहेको भएमा कार्य क्षेत्र जापान भएको जापानी कानुन अनुसार इच्छापत्र तयार गर्न सकिन्छ । जापानमा साधारण रुपमा “हस्त लिखित इच्छापत्र”, “नोटरी गरिएको इच्छापत्र”, “गोप्य इच्छापत्र” हरु हुन्छन । नोटरी गरिएको इच्छा पत्र नोटरी पब्लिकको कार्यालयले तयार पर्दछ ।

२०२० जुलाई १० देखि “कानुन विभागमा इच्छापत्र राख्ने आदि सम्बन्धि कानुन” लागु भई अहिले सम्म घरमा राख्ने गरेको हस्तलिखित इच्छापत्रहरु कानुन विभागमा सुरक्षित रुपमा राख्न सकिने प्रणालीको शुरुवात भएको छ । यसबाट इच्छापत्र हराउने, केरमेट गर्ने जस्ता जोखिम नियन्त्रण भएको छ। त्यस्तै पारिवारिक अदालतमा मुद्दा गर्ने काम पनि अनावश्यक भएको छ ।नोटरी गरिएको इच्छापत्र भन्दा यो सस्तो पर्न आउने भएकोले फाईदाजनक पनि छ ।

Q: परिवार संगै लामो समय देखि जापानमा बसिरहेको विदेशीले राष्ट्रियता परिबर्तन गर्न चाहेको छ । राष्ट्रियता परिवर्तन गर्नको लागि कस्ता शर्तहरु रहेका छन् ? त्यस्तै परामर्श गर्न सकिने कार्यालय वा प्रक्रियाहरुका लागि के गर्दा ठिक हुन्छ ?

A: बिदेशी नागरिकले राष्ट्रियता परिवर्तन गरि जापानी नागरिकता लिन सक्छन तर त्यसका लागि राष्ट्रियता सम्बन्धि कानुनले तल उल्लेखित शर्त राखेको छ ।

[ ठेगाना सम्बन्धि शर्त ]
निरन्तर ५ बर्ष भन्दा बढि जापानमा ठेगाना भएको हुनुपर्ने ।

[ क्षमता सम्बन्धि शर्त ]
२० बर्ष भन्दा माथि भई आफ्नो देशको कानुन अनुसारको क्षमता हुनुपर्ने ।

[ ब्यबहार सम्बन्धि शर्त ]
राम्रो ब्यबहार भएको हुनु पर्ने ।

[ जीविकोपार्जन सम्बन्धि शर्त ]
आफैले वा एकै परिवारको पति पत्नी वा अन्य आफन्तको सम्पति वा सिप परिचालन गरि जीविकोपार्जन गर्न सक्षम हुनु पर्ने ।

[ हानी सम्बन्धि शर्त ]
नागरिकता नभएको वा जापानको नागरिकता प्राप्त गरे पछि आफ्नो देशको नागरिकता त्याग्नु पर्ने ।

[ विचार सम्बन्धि ]
जापानको संबिधान वा त्यस अन्तर्गतको सरकार बिरुद्धहिंसात्मक रुपले हानी पुर्याउने योजना गर्ने योजना बनाउने वा त्यस्ता संगठन हरुमा आबद्ध नहुने ।

(सरलताको शर्त)
जापानी नागरिकको पति पत्नी आदि जापानी नागरिक संग सम्बन्ध रहेको भएमा, जापानमा जन्मिएको जस्तो घनिष्ट सम्बन्ध रहेको आबेदकको राष्ट्रियता परिवर्तनको प्रक्रिया अझ सरल पारिएको छ ।
राष्ट्रियता परिवर्तन गरेपछि नयाँ परिवार दर्ता गरिन्छ ।

राष्ट्रियता परिवर्तन सम्बन्धि परामर्श तथा आबेदनको लागि कानुन बिभाग मा सम्पर्क राख्नुहोस ।

Q: राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमामा आबद्ध हुन चाहन्छु । बिदेशी नागरिकले पनि बिमा गर्न मिल्छ ?

A:

[ राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमामा आबद्ध हुनका लागि चाहिने शर्तहरु ]
तल दिइएको व्यक्ति बाहेकका व्यक्ति

1. अन्य सार्वजनिक स्वास्थ्य बिमा मा आबद्ध भएको व्यक्ति
2. जिबन सुरक्षाको सुबिधा पाई रहेको व्यक्ति
3. जापानी राष्ट्रियता नभएको व्यक्ति (राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमा नियमको दफा १ को उपदफा २)

• बसोबास योग्यता नभएको व्यक्ति
• बसोबास दर्ता पत्र नभएका व्यक्ति (निर्दिष्ट बसोबास अबधि ३ महिना भन्दा कम रही “मनोरंजन”, “प्राबिधिक इन्टर्न प्रशिक्षण”, “आश्रित”, “बिशेष क्रियाकलाप” को बसोबास योग्यता पाएको व्यक्तिको भरपर्दो कागजात भएमा जापान भित्र ३ महिना बढि बस्न स्वीकृति दिइएको व्यक्तिले बिमामा आबद्ध हुन सक्छन)
• “बिशेष क्रियाकलाप” को बसोबास योग्यता पाएको व्यक्तिले चिकित्सा सेवा पाउने क्रियाकलाप त्यस्तै चिकित्सा सेवा पाउने क्रियाकलाप गर्ने व्यक्तिको सहयोगी रुपमा जापानमा बस्ने व्यक्ति
• जापानसंग चिकित्सा बिमाका अलावा अन्य सामाजिक बिमा सम्बन्धि सम्झौता गरेको देशका नागरिक वा उक्त देशमा सामाजिक बिमा प्रमाण पत्र भएको देशका व्यक्ति
  त्यस्तै “सरकारी” बसोबास योग्यता भई ३ महिना काटेको बसोबास योग्यता भएको अबस्थामा पनि बसोबास दर्ता नभए पनि राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमा लागु हुन्छ ।

Q: राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमाको रकम महँगो भएकोले तिर्न सक्दिन । के गर्दा हुन्छ ?

A: कुनै हालतमा तिर्न नसक्ने भएमा छिटो नगर वा गाउँ पालिकाको राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमाकक्षमा गई परामर्श गर्नुहोस् । बिशेष कारण छ भने नियम कानुन सम्मत बिमा रकम छुट गर्ने वा रोक्ने काम गर्न सकिन्छ ।

Q: जापानमा लामो समय बसी रहेको छु । केहि समयको लागि स्वदेश फर्कदा बिरामी भएको कारणले राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमाले बिरामी भएको अबस्थाको खर्च भरण गर्न मिल्छ ?

A: बिदेशमा उपचार गर्दाको चिकित्सा खर्चका लागि राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमाको सुबिधा मिल्छ । तर तलको अबस्थामा यो सुबिधा पाउन सकिदैन ।

1. जापानमा बिमा छुट नहुने उपचार
2. उपचारको निम्ति विदेश गएको भएमा

Q: AIDS लागेको होकी भन्ने डर छ । कहाँ परिक्षण गराउने होला ?

A: AIDS रोगको HIV भाइरस एन्टीबडी बन्नको लागि सामान्यतया ६ देखि ८ हप्ता लाग्ने भएको ले एड्स लागेको होकी भन्ने सम्भावित मितिबाट ३ महिना पछि परिक्षण गराउनुहोस् । स्वास्थ्य केन्द्रमा तपाइंको नाम गोप्य राखी निशुल्क परिक्षण गर्न सकिन्छ ।

• ओसाका प्रिफेक्चर चिकित्सा बिभाग संक्रामक रोग समूह: ०६-६९४४-९१५६
• chotCAST स्मार्ट लाइफ क्लिनिक: ०६-४७०८-५०३५

Q: शंकास्पद लक्षणहरु देखिएको छ । उपचार गर्न चाहन्छु ।

A: जापानको जिबनिमा बानी नपर्ने, त्यस बाहेकको कारणले मानसिक सन्तुलन बिग्रेर स्वास्थ्य संस्थानहरुमा उपचार गराउन चाहनु भएमा तलका संस्थामा परामर्श गर्न सक्नु हुन्छ । (साधारणतया जापानी भाषामा सेवा दिइनेछ)

• नजिकैको स्वास्थ्य केन्द्र (बसोबास गर्ने ठाउँमा भएको स्वास्थ्य केन्द्र)
• ओसाका प्रिफेक्चर कोकोरो नो केन्को सोगो सेन्टर
• ओसाका सी कोकोरो नो केन्को सेन्टर
• साकाई सी कोकोरो नो केन्को सेन्टर

ओसाका प्रिफेक्चर बिदेशीको लागि चिकित्सा उपचार सम्बन्धि जानकारी मा सर्च गर्न सक्नुहुन्छ ।

Q: सधैँ सेवन गर्ने औषधी जापानमा उपलब्ध नभएको कारण आफ्नो देशबाट मगाउन चाहन्छु । ध्यान पु-याउन पर्ने कुरा केहि छन् ?

A: व्यक्तिले आफ्नो प्रयोगको लागि औषधि आदि ल्याउदा प्रक्रिया पुरा गर्नु पर्दछ ।

बिस्तृत जानकारीका लागि श्रम तथा स्वास्थ्य कल्याण मन्त्रालय किन्की क्षेत्रीय ब्युरोमा सम्पर्क गर्नुहोस्: ०६-६९४२-४०९६

Q: जापानसँग सामाजिक बिमाको सम्झौता गरेका देशहरु

A: दोहोरो पेन्सन तिर्न बाट मुक्ति, पेन्सन आबद्ध अबधिको जोड गर्ने उद्देश्यले जापानले केहि मुलुकसंग सामाजिक बिमाको सम्झौता गरेको छ । सम्झौताको व्यहोरा देश अनुसार फरक छ । नयाँ जानकारीको लागि श्रम तथा स्वास्थ्य कल्याण मन्त्रालयको होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: काम गर्न चाहेकोले बच्चालाई नर्सरी स्कुलमा राख्न चाहन्छु ।

A: श्रम तथा स्वास्थ्य कल्याण मन्त्रालयको बाल कल्याण कक्षको रुपमा नर्सरी स्कुलहरु संचालित हुने भएकोले अबिभाबकले कामको कारणले बच्चा हेर्न नसक्ने भएमा लामो समय हेरिदिने गर्दछ । ० बर्ष देखि प्राथमिक तहमा पुग्ने बेला सम्म बच्चा राख्न सकिन्छ । हाल नर्सरी स्कुलहरुलाई मुख्यतया २ भागमा बाडिएको छ।

1. अनुमति प्राप्त नर्सरी स्कुल: बाल कल्याण कानुन अनुसार स्थानीय प्रशाशन बाट अनुमति पाएको नर्सरी स्कुल हो । अबिभाबकको आम्दानी, बस्ने ठाउँ, बच्चाको उमेरको कारणले स्कुल शुल्क फरक हुन्छ ।
2. बिना अनुमतिको नर्सरी स्कुल: अनुमति प्राप्त नभएको बेबी होटेल, डेकेयर सेन्टर आदि हुन् । नर्सरी स्कुल अनुसार शुल्क फरक हुन्छ ।
3. को अनुमति प्राप्त नर्सरी स्कुल मा भर्ना हुनको लागि अबिभाकले काम गरेको वा गर्ने योजना भएको आदि कारणले बच्चा हेर्न नसक्ने कारण हुनु पर्दछ ।आबेदन नगर गाउ पालिकाका कर्मचारी हरुले गर्दछन । (२) को बिना अनुमतिको नर्सरी स्कुलका सम्बन्धमा सोहि स्कुलहरुमा भर्नाको आबेदन दिनु पर्दछ ।

Q: सम्बन्ध बिच्छेद गरेको बिदेशी आमा हुँ । जापानमा बच्चा हुर्काई रहेको छु तर अलि गाह्रो भईरहेको छ । सहयोगको आवश्यकता छ ।

A: जापानी नागरिकबाटको आफ्नै बच्चा सम्बन्ध बिच्छेद पछि पनि हुर्काउन चाहेको भएमा सम्बन्ध बिच्छेद पछि दिर्घकालिन निवासी को बसोबास योग्यता लिन पाउने सम्भाबना प्रबल हुन्छ । त्यसो भएमा मातृ शिशु कल्याण बाट जीवनयापनका लागि सहयोग पाउन सकिन्छ ।

1. बाल हेरचाह भत्ता (एकल अबिभाबकको परिवारलाई मात्र होइन)
   बाल हेरचाह भत्ता बिदेशी व्यक्ति भए पनि बसोबास दर्ता भएको भएमा र लक्षित बच्चाको लालनपालन गरिरहेको भएमा भत्ता पाइन्छ । भत्ता पाउने केहि सिमाहरु छन् । आबेदनका लागि नगर गाउँ पालिकाको बाल भत्ता बिभाग मा सम्पर्क गर्नुहोस् ।
2. बच्चा पालन पोषण भत्ता
   बच्चा १८ बर्ष पुग्न अघिको मार्च ३१ तारिक सम्म (सरकारले तोकेअनुसारको अपाङ्गता छ भने २० बर्षसम्म) पालनपोषणको लागि बालबालिका हुर्काई रहेका आमा बाबु लाई वा आमा निश्चित शर्त पुरा गरेका व्यक्ति जसले बाबुको सत्तामा बच्चा हुर्काई रहेको (बच्चासंग एकै घरमा हेरचाह गरि जीविकोपार्जन गरिरहेको) भएमा उक्त व्यक्तिले लाई बच्चा पालन पोषण भत्ता पाउन सक्छन । भत्ता पाउनको लागि आम्दानीको सिमाहरु रहेका छन । बिस्तृत जानकारीको लागि ओसाका प्रिफेक्चर समाज कल्याण विभागको होमपेज हेर्नुहोस् ।

आबेदन: आफ्नो ठेगाना भएको नगर गाउँ पालिकाको बच्चा पालन पोषण भत्तासम्बन्धि अधिकारि
त्यसबाहेक को प्रणालीको बारेमा ओसाका प्रिफेक्चर समाज कल्याण विभागले जानकारी दिने “एकल अबिभाबकपरिवार आदि बारे जानकारी” हेर्नुहोस् ।

Q: बिदेशी भएपनि जिबन रक्षाको लागि सहयोग लिन सकिन्छ ?

A: जिबन रक्षाको लागि सहयोग कानुन अनुसार जापानी नागरिकले मात्र जिबन रक्षाको लागि सहयोग लिन सक्छन र जापानी नागरिकता नभएका व्यक्ति (यस पछि बिदेशी भनिने)ले जिबन रक्षाको लागि सहयोगको कानुन लागु हुदैन । तर जापानमा बसोबास गरिरहेको र जीबनयापनमा समस्या रहेको बिदेशी नागरिक जसले निश्चित शर्त पुरा गरेको छ भने प्रशासनिक रुपमा जिबन रक्षाको लागि सहयोग कानुन अन्तरगत जिबन रक्षाको लागि सहयोग पाउन सकिन्छ । बसोबास दर्ता भएको नगर गाउँ पालिकाको समाज कल्याण विभागमा सम्पर्क गर्नुहोस् ।

Q: विदेशीले कसरि काम खोज्दा राम्रो हुन्छ ?

A: तलको सरकारी निकायमा काम खोजी पाउन सकिन्छ

★ बिदेशी भाषा अनुबादक भएको ओसाका प्रिफेक्चर भित्रको हेल्लोवर्क, बिदेशी नागरिक रोजगार सेवा कर्नर

1. ओसाका बिदेशी नागरिक रोजगार सेवा कर्नर
   ८-४७ Kita Ward, Kakudacho, Osaka, Hankyu Grand Building १६F
   Tel: ०६-७७०९-९४६५
2. हेल्लो वर्क साकाइ
   ५९ Mikunigaokamiyukidori, Sakai Ward, Sakai, Osaka, Sakai Higashi Ekimae Bldg.
   Tel: ०७२-२३८-८३०१

Q: पार्ट टाइम कर्मचारीको हिसाबले काम गरि रहेको छु । बच्चाको स्कुलको कार्यक्रम भएकोले पेड होलिडेको लागि हाकिमलाई अनुरोध गर्दा पार्ट टाइमर लाई पेड होलिडे हुदैन भनियो । जापानमा यस्तो प्रणाली हुन्छ ?

A: रोजगारदाताले एक निश्चित अबधि काम गरिसकेका कर्मचारीहरुलाई काम गरेको महिनाको संख्याको आधारमापेड होलिडे (पैसा पाउने छुट्टी) दिनु पर्दछ । ६ महिना लगातार काम गरेको, काम गर्न निश्चित गरेको समयको ८० प्रतिशत भन्दा बढि हाजिर भएको कर्मचारीले पेड होलिडे लिन पाउने अधिकार हुन्छ । स्थायी कर्मचारी मात्र नभई सिफ्टमा कामगर्ने आंशिक समयको कर्मचारी वा पार्टटाइमरले पनि शर्त पुरा भएको भए १ हप्ताको हिसाबले दिन वा घन्टा अनुसार पेड होलिडे पाउछ्न ।त्यस्तै कर्मचारीले पेड होलिडे लिन चाहेको दिन को अघिल्लो दिन सम्ममा निश्चित गरेमा कारण नसोधी बिदा लिन सकिन्छ । कर्मचारीले बिदा लिएको कारणले काममा समस्या आउने उपयुक्त कारण भएमा अर्को दिन बिदा लिनको लागि रोजगारदाताले अनुरोध गर्न सक्छ तर साधारण रुपमा ब्यस्त हुने भएको भन्ने कुरा कारण हुदैन ।

Q: अचानक अर्को महिनाबाट तलब घट्छ भनियो । यसलाई मान्ने पर्छ ?

A: रोजगार सम्झौता पत्र बाहेक काम सम्बन्धि नियम, रोजगारदाता र कर्मचारी युनियनको सहमतिबाट रोजगारदाता र कर्मचारीहरु दुई पक्षले तलब वा कार्य अबधि आदि रोजगारी शर्तको निर्णय गरिने कुरा सामान्य हो । त्यस्तै, यस्ता रोजगारीको शर्तहरु परिवर्तन गर्ने बेलामा पनि बिशेष अबस्थालाई छोडी, रोजगारदाता र कर्मचारी बिच सहमति हुनु जरुरि छ । त्यसैले कर्मचारीको सहमति बेगर रोजगारदाता एक्लैको निर्णयले तलब घटाउन मिल्दैन । किन तलब घटाउन आवश्यक भएको हो भन्ने कुरा रोजगारदाताले कर्मचारीलाई तर्क संगत जानकारी गराई मनाउन जरुरी छ ।

Q: कम्पनीले तलब दिदैन । के गर्ने होला ?

A: साधारणतया कर्मचारीलाई महिनाको एक पटक निश्चित दिनमा पुरा रकम दिन पर्दछ । नपाएको तलब छ भनेकम्पनी रहेको स्थानमा अबस्थित श्रम मानक निरीक्षण कार्यालय मा सल्लाह गर्नु पर्दछ । त्यस्तै, कम्पनी बन्द भएर तलब तिर्न नसक्ने अबस्थामा, तलब भुक्तान सुरक्षा सम्बन्धि कानुनको “नदीइएको तलब परिपूर्ति प्रणाली” अनुसार तलब पाउन सकिन्छ । यसका लागि पनि श्रम मानक निरीक्षण कार्यालयमा सल्लाह गर्नु पर्दछ ।

Q: कम्पनीमा १ बर्षको करारमा नियुक्त भएको भएपनि व्यक्तिगत कारणले बिचमा छोड्नु पर्ने भएर राजिनामा दिँदा करार उल्लंघन भएको भनि तलबको एकभाग काटेर तलब दिइयो । मलाई यस बारे चित्त बुझेको छैन ।

A: रोजगार सम्झौतामा अबधि निश्चित गरिएको खण्डमा अपरिहार्य कारणमा बाहेक काम छोड्न मिल्दैन । राम्ररी अबस्थाको जानकारी गराई रोजगारदातालाई बुझाउन जरुरि हुन्छ । तलबको हिसाब “नो वर्क नो पे” को सिध्दान्त अनुसार काम नगरेको अबधिको तलब दिइदैन । श्रम मानक कानुनमा “श्रम सम्झौता विफल भएको खण्डमा जरिवानाको नियम रहेको र क्षतिपूर्ति रकम लिने योजना गरि सम्झौता गर्न हुदैन” भनिएको छ । त्यसैले माथि लेखिए अनुसार जरिबाना गर्ने, क्षतिपूर्ति लिने भनि गरिएको सम्झौता गैर कानुनि हुन्छ ।

Q: कारखाना मा काम गरि रहेको छु । एकै देश बाट आएको चार जना जापानी बिभाग प्रमुख अन्तर्गत रही संगैकाम गरि रहेका छौं । आज बिभाग प्रमुखले “काम छोड” भन्यो । मलाई भनिए अनुसार काम छोड्ने पर्ने हो ?

A: (१) आफ्नो इच्छा अनुसार छोड्ने (राजिनामा) (२) रोजगारदाताले छोडाउने (बर्खास्त वा सेवा निवृत्त को लागि सिफारिस) (३) रोजगारदाताले बर्खास्त् गरि निकालेको (अनुशासनको कारबाही) जस्ता काम छाड्ने तरिकाहरु छन् । आफ्नो कुरा कुन बुँदा संग मेल खान्छ विचार गरि हेर्नुहोस् ।

• हाकिमले जिस्किएको शैलीले छोड भनेको हो भने रोजगारदाताको औपचारिक नीति नियम अनुसार भनेको भन्ने सम्भाबना कम रहन्छ । छोड भन्दैमा छोड्नै पर्छ भन्ने हुदैन ।
• लगातार काममा गल्ती भई हाकिमले छोड भनेको भएमा रोजगारदाताको औपचारिक नीति नियम अनुसार छोड भनेको हुन सक्ने सम्भाबना बढि हुन्छ । यसरी रोजगारदाताको नीति अनुरुप कर्मचारीलाई काम छोडाउने कुरालाई “सेवा निबृतिको लागि प्रोत्साहन” भनिन्छ । सेवा निबृतिको लागि प्रोत्साहन काम बाट बाहिरिनको लागि भनिएकोले काम छोड्ने नछोड्ने बारे आफैले निश्चय गर्नु पर्दछ । साधारणतया कर्मचारीले सहमति नजनाए सम्म रोजगारदाताले एकपक्षीय रुपमा रोजगार सम्झौता पत्र रद्द गर्न मिल्दैन ।
• आफुले ठुलो समस्या सृजना गरेकोले हाकिमले छोड भनेमा “अनुशासनको कारबाही” गरेको हुन सक्छ । काममा वा व्यक्तिगत जिबनमा दुर्व्यवहार वा झैझगडा, उत्पीडन आदि गरेमा, अरुलाई ठेस पुग्ने कार्य गरेमा, रोजगारदाताको विश्वासमा घात गरेमा, रोजगारदातालाई नोक्सान हुने काम गरेमा, रोजगारदाता कम्पनीको नियमानुसार कारबाही (अनुशासनको कारबाही) गरिन सक्दछ । बिशेष गरि कस्तो कार्य गर्दा कस्तो कारबाही हुने भन्नेकुरा कम्पनीको कार्य सम्बन्धि नियमहरुले निर्देशित गरेको हुन्छ । रोजगारदाताले काम छोडाउदाको अबस्थालाई अनुशासनात्मक बर्खास्त भनिन्छ । त्यसो भएमा कारबाहीको कारण र कार्य सम्बन्धि नियमको आधारभूत नियमहरु हेरी निश्चित गर्नु जरुरि हुन्छ ।अनुशासनको कारबाहीको बारेमा चित्त नबुझेमा वा कार्य सम्बन्धि नियमको नियमहरुमा आधारित नभई कारबाही गरिएको भएमा रोजगारदातालाई शंसोधनको लागि अनुरोध गर्न पर्दछ ।

Q: प्राबिधिक प्रशिक्षार्थी भएर काम गरि रहेको छु । जनवरी महिनामा हरेक दिन बिहान ९ बजे देखि बेलुका ८ बजे सम्म काम गरे । फेब्रुअरीमा त्यति ब्यस्त नभएको भएर कार्य दिनको बिहान ९ देखि बेलुकी ६ बजे सम्म काम गरेको छु । तर जनवरीको तलब र फेब्रुअरीको तलब समान छ । ओभरटाइम भत्ता पाइदैन ?

A: रोजगारदाताको आदेश अनुसार काम गरेको समयलाई “कार्य समय” भनिन्छ । आराम गर्ने समय छोडेर साधरणतया १ दिनमा ८ घण्टा र हप्तामा ४० घण्टा सम्मको समय लाई “कानुनी कार्य समय” भनिन्छ । यो भन्दा बढि समय भएमा ओभरटाइम काम गरेको मानेर अतिरिक्त तलब (ओभरटाइम भत्ता) पाउन सकिन्छ । त्यस्तै, रोजगारदाताले कर्मचारीलाई हप्ताको १ दिन वा ४ हप्ताको ४ दिन “कानुन सम्मत बिदा” दिनु पर्दछ । बिदाको दिनमा काम गरेमा अतिरिक्त तलब पाउन सकिन्छ । ओभरटाइम भत्ताको हिसाब गर्न कानुनले न्युनतम मापदण्ड निर्धारण गरेको छ । यस्ता मापदण्ड प्राबिधिक प्रशिक्षार्थी भए पनि लागु हुन्छ । तर, कृषि, पशुपालन, माछापालनका क्षेत्रमा भने यो मापदण्ड लागु नहुने भएकोले ध्यान दिनुहोस् ।

Q: कार्य स्थलमा यौन उत्पीडन भोगी रहेको छु । जापानी हाकिमले मलाई यौनजन्य शब्द प्रयोग गरि रहेकोले नराम्रो लागिरहेको छ । यो समस्याको कसरि समाधान गर्न सकिन्छ होला ?

A: काम गर्ने स्थानमा महिला पुरुषको समान अबसर तथा ब्यबहारको सुनिश्चितता सम्बन्धि कानुन को दफा ११ मा रोजगारदाताले कार्य स्थलमा यौनजन्य ब्यबहारिक शाब्दिक दुर्व्यवहार बिरुद्ध कर्मचारीहरुको सुनुवाई अनुसार सम्बन्धित कर्मचारीको कार्य शर्तको मामलामा दक्खल पुग्ने काम र यौनजन्य ब्यबहारिक शाब्दिक दुर्व्यवहारका कारणले कर्मचारीको काम गर्ने बाताबरणमा असर पुग्ने काम गर्न नसक्ने किसिमले उपायहरु अपनाई कामको ब्यबस्थापन गर्न आवश्यक छ ।यौन उत्पीडन भोगेको कर्मचारीले समाधानको लागि रोजगारदातालाई अपिल गर्नु पर्दछ । त्यस्तै कर्मचारी संगठन छ भने त्यहाँका व्यक्तिसंग पनि परामर्श गर्दा राम्रो हुन्छ ।ओसाका प्रिफेक्चर श्रम कार्यालयमा यौन उत्पीडन बिरुद्ध परामर्शको लागि छुट्टै टेलिफोन रहेको छ । (०६-६९४६-२६०१ यौन उत्पीडन बिरुद्ध परामर्शको लागि मात्र व्यवस्था गरिएको टेलिफोन)

Q: काम गर्ने कम्पनी टाट पल्टिएर आम्दानी गुमेको अवस्था छ । बेरोजगार भत्ता पाउन सकिन्छ ?

A: रोजगार बिमाको बेरोजगार भत्ता भन्नाले बिमित टाट पल्टिएको, बर्खास्त गरिएको, आफ्नो इच्छा अनुसार वा उमेर पुगेर काम छोडेको कारणले काम बाट बिमुख भएको र काम गर्ने इच्छा र खुबी भए पनि काम नपाएको खण्डमा त्यस व्यक्तिले पुन काम पाउने बेलाको निश्चित समयसम्म जीबनयापनलाई स्थिर बनाई राख्नको लागि र सकेसम्म नयाँ काम खोज्न सहज बनाउने उद्देश्यले दिइने भत्ता हो । टाट पल्टेको, बर्खास्त गरिएको आदि कारणले गर्दा अकस्मात काम गुमाएका व्यक्तिहरु बिशेष रुपमा भत्ता प्राप्त गर्न सक्दछन । बिशेष रुपमा भत्ता प्राप्त गर्न योग्य व्यक्ति वा बिशेष कारणले काम छोडेका व्यक्ति (निश्चित समय भएको श्रम सम्झौता पुरा भई नबिकरण नभएको कारणले काम बाट बिमुख भएका व्यक्ति वा उपयुक्त कारण भएका व्यक्ति）का सम्बन्धमा काम छोडेको दिन भन्दा पहिले १ बर्षको अबधिमा तलब भुक्तानको आधार बनेको ११ दिन भन्दा बढि रोजगार बिमामा आबद्ध भएको महिना हिसाब गर्दा ६ महिना भन्दा बढि भएको खण्डमा भत्ता पाउन सकिन्छ । नजिकै को हेल्लो वर्क मा आधारभूत भत्ता (बेरोजगार भत्ता) लिनको लागि प्रक्रिया अगाडी बढाउन पर्दछ ।

Q: पार्ट टाइम काम गरि रहेको छु । सामाजिक बिमामा आबद्ध हुन सक्छु ?

A: पार्ट टाइमर, आंशिक समय काम गरेको व्यक्तिले सामाजिक बिमामा आबद्ध हुनको लागि तलका शर्त पुरा गरेको हुनुपर्दछ ।

1. १ हप्तामा निश्चित कार्य घण्टा तथा १ महिनाको निश्चित कार्य दिन सोहि कम्पनीमा सोहि काम गर्ने स्थायी कर्मचारी लगायतको कर्मचारी को ४ भाग को ३ भाग भन्दा बढि भएको
2. बुँदा १ को शर्त पुरा नभएपनि अर्को “आंशिक समयको कर्मचारीको शर्त” हरु सवै पुरा भएको

• हप्ताको निश्चित कार्य घण्टा २० घण्टा भन्दा बढि भएको
• कार्य अबधि १ वर्ष भन्दा माथि भएको वा हुने क्रममा रहेको
• मासिक तलब ८८,००० येन भन्दा माथि भएको
• बिद्यार्थी नभएको
• ५०१ भन्दा बढि कर्मचारी रहेको कम्पनीमा काम गर्ने

Q: बिरामी भई लगातार काम गर्न नसक्ने भएँ । बिदा बसेको समयमा तलब नपाएकोले समस्या परि रहेको छ ।

A: काम भन्दा बाहिरको रोग, चोटपटकको उपचारको लागि बिदा लिएको भएमा स्वास्थ्य बिमा बाट “रोग चोटपटक भत्ता” पाउन सकिन्छ । रोग वा चोट पटक उपचारको लागि कामबाट बिदा लिएको दिन बाट लगातार ३ दिन (प्रतिक्षा अबधि) बिदा बसी चौथो दिन पछि पनि काममा जान नसकेमा चौथो दिन बाट दैनिक भत्ता पाइन्छ । प्रतिक्षा अबधिमा पेड होलिडे, शनिबार, आइतबार, सार्वजनिक र पर्व बिदाहरु पनि समेटिन्छ । “भत्ता दिनु भन्दा अघि १२ महिनाको मासिक औसत आम्दानीको हिसाब गरि ३० दिनले भाग गरेको रकम (रोग चोटपटक दैनिक भत्ता) को ३ भाग मध्ये २ भाग बराबरको रकम)” नै न्युनतम प्राप्त गर्ने रकम हुनेछ ।

Q: सवारी दुर्घटनाबाट क्षति पुगेर अस्पतालमा भर्ना भएको छु । कस्तो प्रकारको क्षतिको दाबि गर्न मिल्छ ?

A: दुर्घटना गराएको व्यक्ति आबद्ध भएको सवारी साधन दायित्व बिमा (दायित्व बिमा) वा स्वेच्छिक बिमाबाट क्षतिपूर्ति रकम पाउन सकिन्छ । व्यक्तिलाई क्षति हुदाँ मात्र दायित्व बिमा लागु हुने गर्दछ ।(जस्तै, चोटपटक लागि क्षति पुगेको अवस्थामा: पीडित प्रति व्यक्ति १,२००,००० येन)। यस भन्दा माथिको रकम भएमा बढि भएको रकम स्वेच्छिक बिमा ले पुर्ति गर्ने गर्दछ ।

दुर्घटना गराएको व्यक्ति थाहा नभएको खण्डमा वा दायित्व बिमामा आबद्ध नभई क्षतिपूर्ति तिर्न नसक्ने भएमा सरकारी बिमा संस्थाबाट दायित्व बिमा बराबरको रकम भरपुर गर्न सकिन्छ । बिमा कम्पनीको दायित्व बिमा रकम दाबीका बारेमा केहि नबुझिएमा सवारी दुर्घटना परामर्श कक्षमा परामर्श गर्नुहोस् ।

साधारणतया जापानी भाषामा मात्र कामकाज हुने भएकोले अनुवादक पनि साथै लिएर जाँदा राम्रो हुनेछ । साथै, ओसाका बार एसोसिएसनको विदेशीहरूका लागि सवारी दुर्घटना सम्बन्धि कानुनी परामर्श कक्षका वकिलले मुद्दा हेरेको खण्डमा, संगै अनुवादक राखेर परामर्श गर्न पनि सकिन्छ (अनुवादक शुल्क लाग्दैन)।

विदेशीहरूका लागि कानुनी परामर्शको विस्तृत जानकारीको लागि, कृपया तलको लिङ्कमा हेर्नुहोस्।

1. बार काउन्सिल सवारी दुर्घटना परामर्श
2. बार एसोसिएसन विदेशीहरूका लागि कानूनी परामर्श
3. सवारी बिमा दाबी परामर्श केन्द्र
4. सवारी दुर्घटना विवाद समाधान केन्द्र

Q: साइकल दुर्घटना भई अर्को व्यक्तिलाई घाउ लाग्यो । कस्तो प्रकारको दायित्व सिर्जना हुन्छ ?

A: सवारी ऐन अनुसार साइकल पनि सवारी साधनको एक किसिम हो । साइकल दुर्घटना भएको बेलामा पनि प्रहरीलाई खबर गर्नुपर्ने आवश्यक हुन्छ ।

दुर्घटना भई अर्को व्यक्तिलाई घाउ चोट लागेको छ, सामानमा हानी पु-याएको छ भने क्षतिको लागि नागरिक दायित्व सिर्जना हुन्छ । त्यस्तै, अपराधको श्रेणी अनुसार अपराधको दायित्व पनि सिर्जना हुन्छ । उपचार खर्च, बिदा बस्दाको भरण, क्षतिपूर्ति रकम आदि दायित्वहरु सिर्जना हुने भएकोले ओसाका प्रिफेक्चरले साइकल नियम बनाई साइकल चलाउने सबैले साइकल बिमा गराउन अनिबार्य गरेको छ ।

Q: साइकल किन्ने बेलामा, साइकल दोकानको मान्छेले अपराध रोकथाम दर्ता गर्नको लागि सिफारिस गरे। के यो आवश्यक छ ?

A: “साइकलको सुरक्षित प्रयोगको प्रोत्साहन र साइकल आदि पार्किङ उपायहरूको व्यापक प्रवर्द्धन सम्बन्धी ऐन” मा साइकल प्रयोग गर्ने व्यक्तिहरुले आफ्नो साइकलको अपराध रोकथाम दर्ता गर्नैपर्ने प्रावधान रहेको छ। साइकल विक्रेताहरूले पनि साइकल दर्तालाई प्रोत्साहन गर्न पहल गर्नैपर्ने भनेर भनिएको छ।

अपराध रोकथाम दर्ता, साइकल चोरी रोक्न तथा साइकल चोरी भएमा तुरुन्त पत्ता लगाउनको लागि उपयोगी हुनुको साथै पार्किङ गर्न नमिल्ने ठाउँमा साइकल राखि स्थानीय सरकारले लगेको साइकललाई फिर्ता ल्याउनको लागि पनि प्रयोग गरिन्छ।

Q: बिदेशी नागरिक श्रीमानलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ । श्रीमानसंग भेटघाट र अब उप्रान्तको अनुसन्धान कस्तो हुनेछ ?

A: पक्राउ परेको खण्डमा अधिकतम ७२ घण्टा प्रहरी नियन्त्रणमा बस्नु पर्ने हुन्छ । थुनामा राख्ने निर्णय भएमा अधिकतम २० दिन सम्म थुनामा राखी, त्यस अबधिमा अभियोग लगाउने वा नलगाउने भन्ने बारेमा निर्णय हुन्छ । त्यस अबधिमा प्रहरी र अनुसन्धानकर्ताहरुले घटनाको अनुसन्धान गरि घटनाको रिपोर्ट तयार पर्दछन । यदि औपचारिक अभियोगको निर्णय भएमा अदालतको कारबाही शुरु नहुन्जेल सैद्धान्तिक रुपमा हिरासतमा राखिनेछ । यस अबधिमा भेटघाटमा बन्देज नभएमा वकिल अलावाको व्यक्तिले पनि भेटघाट गर्न सक्छन तर साक्षी र भेटको समय सीमा भने हुनेछ ।

[ अन-ड्युटि अधिबक्ता प्रणाली ]
ओसाका प्रिफेक्चरल पुलिस द्वारा गिरफ्तार गरिएको वा हिरासतमा लिइएको तर अझै अभियोग लगाइएको छैन भने, उक्त संदिग्ध व्यक्तिको अनुरोधमा एक पटकलाई मात्र नि:शुल्क रुपमा अधिबक्तालाई पठाइन्छ। परिवार, चिनजानको व्यक्ति वा उक्त व्यक्ति स्वयंले अन-ड्युटी अधिबक्ताका लागि निबेदन दिन सक्दछ ।

• ओसाका बार एसोसिएसन फोन: ०६-६३६३-००८०

Q: विदेशको सार्वजनिक संस्थाको लागि प्रहरी प्रमाण पत्र आवश्यक भएको छ। कसरि प्राप्त गर्न सक्छु ?

A: यस्ता प्रमाण पत्रलाई “यात्रा प्रमाण पत्र” वा “अपराधिक इतिहासको प्रमाण पत्र” भनिन्छ। यदि तपाईले ओसाका प्रिफेक्चरमा बसोबास दर्ता गराउनु भएको छ वा हाल जापान बाहेक अन्य देशमा बसोबास दर्ता गर्नुभएको छ तर जापानको अन्तिम बसोबास दर्ता भएको ठाउँ ओसाका हो भने ओसाका प्रिफेक्चरको प्रहरी प्रधान कार्यालय फोरेन्सिक बिभाग ओभेरसिज ट्राभल सेक्सन (फोन ०६-६९४३-१२३४) मा आबेदन दिन सक्नुहुन्छ।। यसका लागि कुनै शुल्क लाग्दैन । प्रमाण पत्र प्रकाशनको लागि तथ्य पुष्टि गर्ने कागज पत्रहरु (सरकारी संस्थानमा आवश्यक पर्ने कागजात) र पासपोर्ट लगायतका कागज पत्रहरु आवश्यक पर्दछ । जानकारीहरु अग्रिमरुपमा निश्चित गर्नु होस् । तथापि, प्रमाण पत्र चाहिएको निज व्यक्तिको सट्टामा अर्को व्यक्तिले आवेदन दिन मिल्दैन।

• ओसाका प्रिफेक्चर प्रहरी बिभाग

Q: पतिको हिंसाले चिन्तित भएको बिदेशी महिला हुँ । कस्तो सहयोगको लागि आग्रह गर्न सकिन्छ ?

A: “पति पत्नी बाट हुने हिंसा रोक्ने तथा पिडितलाई संरक्षण सम्बन्धि कानुन” (DV प्रतिरोध कानुन) अनुसार पतिवापत्नी बाट शारीरिक हिँसा, मानसिक रुपमा नकरात्मक प्रभाब पर्ने खालका मौखिक वा ब्यबहारिक हिंसा भएमा रिपोर्ट गर्ने, परामर्श गर्ने, संरक्षण, स्थापित हुनको लागि सहयोग आदि गर्ने प्रणाली रहेको छ । पिडित बिदेशी भएपनि यो कानुन लागु हुन्छ । पार्टनर भन्नाले वैवाहिक सम्बन्धमा रहेका व्यक्ति मात्र नभएर वास्तवमा वैवाहिक सम्बन्धमा रहेका व्यक्तिको जस्तै स्थितिमा रहेका “लिभिङ्ग टुगेदर” मा संगै बस्ने जोडिहरुलाई पनि समावेश गर्दछ भन्ने बुझिन्छ ।

साथै, यो कानून, वैवाहिक क्रममा वा सम्बन्धविच्छेद तथा “लिभिङ्ग टुगेदर” सम्बन्धको अन्त्य पछि पनि हिंसा गरिएको अवस्थामा पनि लागू हुन्छ। पीडित पक्षको जीवन रक्षा र शरीरिक रुपमा कुनै पनि खालको हानि-नोक्सानि हुन नदिनको लागि पीडितको अनुरोधमा अदालतले पीडक भनिएको पार्टनरलाई पीडितकहाँ आउन वा निजलाई घरबाट बाहिर जान रोक लगाउन सक्ने व्यबस्था गरिएको छ (संरक्षण आदेश)।

हिंसा बाट चिन्तित हुनुहुन्छ भने परामर्श गर्न सकिने ठाउँहरु छन् । प्रहरीसंग परामर्श गर्न पनि सकिन्छ। ओसाका महिला परामर्श केन्द्रले OFIX संग सहकार्य गरि विदेशी भाषाहरूमा परामर्श प्रदान गरिरहेको छ।

• ओसाका प्रिफेक्चर महिला परामर्श केन्द्र: ०६-६९४९-६१८१
• त्यस बाहेक प्रिफेक्चरमातहतको परामर्श केन्द्र

Q: सहकर्मीले पिछा गरि दु:ख दिइरहेको छ। कहाँ कुरा गर्दा ठिक होला ?

A: तपाई प्रति प्रेम या अन्य दयालु भावना देखाउन खोज्ने, अथवा यि भावनाहरु व्यक्त नभएमा आक्रोश पोख्ने हिसाबले, तपाई वा तपाईका नजिकका मानिसहरूलाई पछ्याउने, जासुसी गर्ने, तपाईको स्वीकृति बिना तपाई भएको ठाँउको जानकारी लिने जस्ता खालको तथाकथित पिछा गर्ने कार्य “स्टकिङ”, “पिछा गर्ने कार्य आदिको नियमहरू सम्बन्धी कानून” (स्टकर नियन्त्रण ऐन) द्वारा नियमन गरिएको छ।

यदि तपाईलाई पीछा गरिदै छ र असहज महसुस भएको बेलामा प्रहरीलाई सम्पर्क गर्नुहोस्। उजुरीकर्ताको अनुरोधमा, प्रहरीले पिछा गर्ने व्यक्तिलाई रोक्नको लागि चेतावनी दिने तथा निषेध आदेशहरू जारि गर्ने जस्ता प्रशासनिक कदमहरू लिन सक्छ। पीडकलाई गिरफ्तार गरेर हानी गर्ने कार्यहरू रोक्न र पीडितहरूका लागि सुरक्षात्मक उपायहरू लिन स्टकर नियन्त्रण ऐन र अन्य सम्बन्धित कानून र नियमहरूलाई पूर्णरुपमा उपयोग गर्न पनि सकिन्छ।

ओसाका महिला परामर्श केन्द्रले पनि पिछा गर्ने कार्यबाट शिकार भएकाहरुलाई परामर्श सेवा प्रदान गरिरहेको छ।

• ओसाका प्रीफेक्चरल पुलिस स्टकर कोड ११० “सुतोका ह्याकु तो बान”: ०६-६९३७-२११०
• ओसाका प्रिफेक्चर महिला परामर्श केन्द्र: ०६-६९४९-६१८१

Q: निम्न माध्यामिक बिद्यालय पाचौ बर्षको बच्चा जापान आएर हामी संगै बस्ने योजना छ । स्कुल खोज्नको लागि के गर्नु पर्ला ?

A: बिदेशी बच्चाको स्कुल छनौट गर्नु पर्दा सार्वजनिक, निजि र इन्टर्नेशनल स्कुल र जातीय स्कुल लगायतका बिदेशी स्कुलहरु छन् ।

[ सार्वजनिक बिद्यालयमा बिचमा प्रवेश ]
गर्न चाहेमा बसोबास दर्ता भएको नगर गाउ पालिकाको शिक्षा समितिमा परामर्श गरि “अध्ययन निर्देशिका” तथा “बिचमा भर्ना हुनको लागि अनुमति पत्र” लिनु पर्दछ । त्यस पछि निश्चित दिनमा प्रत्यक्ष स्कुलमा जानु पर्दछ ।

[ निजि बिद्यालयमा बिचमा प्रवेश ]
गर्न चाहेमा स्कुल अनुसार प्रक्रिया फरक हुने भएकोले प्रत्यक्ष स्कुलमा गई जानकारी लिनुहोस् ।

[ बिदेशी स्कुल ]
अंग्रेजी वा आफ्नो भाषामा पठनपाठन हुने स्कुल हो । एजुकेशनल कर्पोरेशन अन्तर्गतको स्कुलका साथै बिना अनुमतिका स्कुलहरु पनि हुन्छन । बिबिध स्कुल अन्तर्गत संचालित स्कुल हरु पनि धेरै छन् । बिचमा भर्ना हुने भएमा भर्नाको लागि कोटा छ छैन यकिन गर्नका लागि प्रत्यक्ष स्कुलमा सम्पर्क गर्नुहोस् ।

Q: जापानी भाषा पटक्कै नजान्ने बच्चा छ तर आफ्नो देशमा माध्यमिक तह छ र अब जापानको माध्यमिक बिद्यालयमा आउने योजना छ । कुनै सहयोग गर्ने प्रणाली छ ?

A: ओसाका प्रिफेक्चर भित्रको निम्न र माध्यामिक बिध्यालयमा सामान्य शिक्षकले नै जापानी भाषा पढाउने गर्दछनतर अवस्था हेरी अनुवादक वा शिक्षा सहयोगी पनि पठाइने व्यवस्था छ । अबिभाबकले स्कुलका बैठकहरुमा जादाँ भाषा नबुझ्ने भएमा पनि अनुवादकको लागि अनुरोध गर्न सकिन्छ । बिस्तृत जानकारीको लागि सम्बन्धित स्कुलका शिक्षकलाई सोध्नुहोस । बिद्यालय जिबनको बारेमा बहुभाषामा दिइने सहयोग सम्बन्धि जानकारीको पनि हेर्नु होस् ।

Q: सार्वजनिक स्कुलमा बच्चा लाई पठाई रहेकोले अध्ययन शुल्क निशुल्क भएपनि अन्य स्कुलका सामाग्री लगायतका सामाग्रीका लागि पैसा लाग्ने भएकोले तिर्न सक्दिन ।

A: आर्थिक कारणले गरेर निम्न वा माध्यामिक बिद्यालयमा अध्ययन गरिरहेको बिद्यार्थीलाई पढाई मा समस्या भएमा त्यस्ता बच्चाको अबिभाबकका लागि बच्चालाई अनिबार्य शिक्षा दिलाउन सजिलो हुने गरि शैक्षिक सहायता प्रणालीको ब्यबस्था गरिएको छ । सामाग्री शुल्क, स्कुल बाहिरको गतिबिधि, अध्ययन भ्रमणको शुल्क, बिद्यालय खाना शुल्कका लागि सहयोग गरिन्छ । यसका लागि आम्दानीको सिमा रहेको छ । बच्चा जाने स्कुल वा शिक्षा समितिमा सल्लाह गर्नुहोस् ।

Q: भर्खर जापान आएको जापानी बिदेशी बच्चा छ । सार्वजनिक उच्च माध्यामिक बिद्यालयमा भर्ना हुन सक्छ कि सक्दैन ? जापानी बिद्यार्थीले जस्तै समान परिक्षा दिनु पर्दछ ?

A: सार्वजनिक उच्च माध्यामिक बिद्यालयमा भर्ना हुनको लागि एक प्रकिया पुरा गर्नु पर्दछ । सामान्य पाठ्यक्रमको लागि जापानी बिद्यार्थीहरुले दिने जस्तै समान प्रकितिको परीक्षा दिनु पर्ने हुन्छ तर जापानी भाषा नबुझ्ने बिद्यार्थीहरुका लागि ओसाका प्रिफेक्चरले बिशेष व्यवस्था गरेको छ । ओसाका प्रिफेक्चर शिक्षा समितिको सार्वजनिक उच्च माध्यामिक विद्यालयको प्रवेश परिक्षामा बिशेष ब्यबस्था अन्तर्गत सहभागी हुने विद्यार्थी अनिबार्य शिक्षाको निम्न माध्यामिक बिद्यालय १ भन्दा माथिका कक्षा मा भर्ना भएको हुनुपर्छ । बिशेष ब्यबस्था भन्नाले

1. परिक्षा अबथी लामो हुने
2. शब्दकोश लिएर आउन पाउने
3. प्रश्नको माथि हिरागाना (रुबी) मा लेखिने

पढाई सम्बन्धि जानकारीका लागि “स्कुल जिबन सहयोग सम्बन्धि बहुभाषिक जानकारी” को होमपेज मा मनि हेर्नसकिन्छ । पढाई सम्बन्धि बहुभाषिक निर्देशनात्मक कार्यक्रम समय समय मा हुने भएकोले अबश्य यो सेवा लिनुहोस् ।

जापानी भाषा पटक्कै नबुझ्ने भएमा सवै भन्दा पहिले जापानी भाषा स्कुलमा गई जापानी भाषाको क्षमता बढाउनु पनि उपयुक्त हुन्छ ।

Q: बिदेशी बच्चाहरुको लागि बिशेष कोटा भएको उच्च माध्यामिक बिद्यालय हरु पनि छन् ?

A: ओसाका प्रिफेक्चर भित्र चिनआदिबाट फर्की आएका तथा विदेशबाट आएका विद्यार्थीहरु भर्ना लिने बिद्यालयहरु रहेका छन । चिन आदि देश बाट फर्की आएका वा निम्न माध्यमिक विद्यालयको ४ कक्षा भन्दा बढिका कक्षामा भर्ना हुने बिदेशी बिदेशी बिद्यार्थीहरुले भर्ना हुन पाउछ्न ।

बिस्तृत जानकारीको लागि ओसाका प्रिफेक्चर शिक्षा समिति बिद्यार्थी विभागको होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: छात्रवृति प्रणाली हुन्छ ? कसरि आबेदन दिन सकिन्छ ?

A: बिश्वबिद्यालय, अल्पकालीन बिश्वबिद्यालय तथा ब्यबसायिक कलेज हरुमा हुने छात्रवृति, उच्च माध्यामिक बिद्यालय तथा ब्यबसायिक उच्च माध्यमिक बिद्यालयहरुमा हुने छात्रवृति सम्बन्धि जानकारीका लागि ओसाका प्रिफेक्चर शिक्षा समितिको होमपेज हेर्नुहोस् । पढ्न चाहेको स्कुल अनुसार स्कुलको आफ्नै छात्रवृति प्रणाली पनि हुन्छन ।

Q: आफ्नो देशमा बस्ने दाजुभाईहरु जापानको बिश्वबिद्यालयमा पढ्न चाहिरहेका छन् । कस्तो प्रक्रिया अगाडी बढाएमा ठिक होला ?

A: निहोन गाकुसेई सिएन किको को होमपेजमा जापानमा अध्ययन गर्न आउने तरिका हरु बहुभाषामा दिइएको छ ।

Q: जापानमा अध्ययन गर्न चाहन्छु । घर नजिकैको जापानी भाषा कक्षा खोज्न चाहन्छु ।

A: ओसाका प्रिफेक्चर भित्रको जापानी भाषा कक्षाहरु खोज्नको प्रयोग गरिने सर्च साईट प्रयोग गर्नुहोस् ।

• ओसाका सिकिजी, जापानी भाषा सेन्टर

Q: बच्चालाई बिदेशी स्कुलमा पढाउन चाहन्छु । कस्तो स्कुल छन् होला ?

A: ओसाका प्रिफेक्चर शिक्षा समिति को होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: निम्न माध्यामिक बिद्यालय बाट उच्च माध्यामिक बिद्यालय सम्म इन्टरनेशनल स्कुलमा पढाउन चाहन्छु । यसो गरेमा जापानको बिश्वबिद्यालयमा सक्लान ?

A: इन्टरनेशनल स्कुल बिद्यालय शिक्षा कानुनको धारा १ अनुसार निर्देशित स्कुल नभएको भएर “बिबिध स्कुल” को बुदाँमा पर्ने स्कुलहरु धेरै हुन सक्छन । बिश्वबिद्यालयको भर्ना हुनको लागि योग्य बिद्यालयहरु शिक्षा मन्त्रालयको होमपेजमा हेर्नुहोस् ।

Q: कम्पनीमा कार्यरत छु । फाइनल ट्याक्स रिटर्न नगरी नहुने हो ?

A: तलब अलावाको आम्दानी २००,००० येन भन्दा माथि हुने भएमा र २ भन्दा बढि ठाउँबाट २००,००० येन भन्दा बढि कमाई गरेको भएमा, बार्षिक २०,०००,००० येन भन्दा बढि आम्दानी भएमा, स्वास्थ्य उपचार छुट लिने आदि भएमा ट्याक्स विथ होल्डिंग भए नभएको सरोकार नभई फाइनल ट्याक्स रिटर्न आबेदन गर्न जरुरि छ ।

Q: फाइनल ट्याक्स रिटर्न आबेदन गर्न चाहन्छु तर बर्षान्त भन्दा पहिले स्वदेश फर्कने योजना छ । यस्तो अबस्थामा कर दाखिलाका लागि के गर्नु पर्छ ?

A: फाइनल ट्याक्स रिटर्न आबेदनको अबधि प्रत्येक वर्ष फेब्रुअरी १६ बाट मार्च १५ सम्म हुन्छ । त्यस भन्दा पहिले नै स्वदेश फर्कने भएकोले आबेदन दिन नसक्ने भएमा कर प्रशासक नियुक्त गरि जापान फर्की आए पछि करको हिसाब किताब गर्न अनुरोध गर्नु पर्दछ । कर प्रशासक नियुक्त गर्न नसकेमा पहिलेनै कर कार्यालयमा “आंशिक फाइनल ट्याक्स रिटर्न” को आबेदन गर्नु पर्दछ । नजिकैको कर कार्यालयमा गई बुझ्नुहोस् ।

Q: व्यक्तिको स्थानीय नागरिक कर कसरि लगाइन्छ ?

A: स्थानीय नागरिक कर “प्रिफेक्चर नागरिक कर” र “नगर नागरिक कर” को मिश्रण हो । बिदेशी भए पनि यहाँको “बासिन्दा” हो भने सो सालको जनवरी १ को मितिमा बसोबास स्थिति हेरी निश्चित गरिन्छ । बासिन्दा होइन भने सामान्यतया स्थानीय नागरिक कर लाग्दैन । कार्यालय वा घर भएमा औसतमा कर तिर्नु पर्ने हुन्छ । बिस्तृत जानकारीका लागि आफु बस्ने नगर गाउँ पालिकामा सम्पर्क गर्नुहोस् । तलब आम्दानी गर्ने व्यक्ति भएमा कम्पनीले नै कर्मचारीको तलब बाट व्यक्तिगत नागरिक कर कटाई कर्मचारीको सत्तामा आफैले नगर वा गाउँ पालिकामा कर तिर्ने प्रणाली रहेको छ ।

Q: बाइक चलाउन चाहन्छु तर मेरो देशको बाइक लाइसेन्स छैन ।

A: दुई पांग्रे सवारीको नयाँ लाइसेन्स लिने भएमा, लिन चाहेको लाइसेन्सको प्रकृति अनुसार लिने तरिका फरक हुन्छ ।

बिस्तृत जानकारीको लागि ओसाका प्रिफेक्चर प्रहरीको होमपेज हेर्नु होस् ।

Q: इन्टरनेशनल लाइसेन्सको म्याद कति हुन्छ ?

A: जेनेभा कन्भेन्सनमा हस्ताक्षर गरेका देशहरुले दिने निश्चित किसिमको लाइसेन्सलाई इन्टरनेशनल लाइसेन्स भनिन्छ । इन्टरनेशनल लाइसेन्स लागु हुने मुलुकहरुको लिस्टका लागि प्रहरी कार्यालयको होमपेज हेर्नुहोस् ।

[ म्याद ]
लाइसेन्स बैध रहेको अबधि भित्र, त्यस्तै जापान प्रवेश गरेको दिन बाट गणना गर्दाको १ वर्ष भित्र सम्म लाइसेन्स बैध भई प्रयोग गर्न मिल्छ । तर, जापानमा बसी, बसोबास दर्ता गरेका विदेशीले जापान छाडी, त्यसको ३ महिना भन्दा कम समय भित्र पुन जापान प्रवेश गरेमा यहाँ उल्लेखित जापान प्रवेश (बैध जापान प्रब्रेश) मानिदैन । त्यसैले, पुन जापान प्रवेश गरेको दिन लाइसेन्समा उल्लेखित मितिलाई सवारी चलाउन सकिने समय अबधि मानिदैन ।

Q: सेकेण्ड ह्यान्ड गाडी किनेको छु । कस्ता प्रक्रिया पुरा गर्नु पर्दछ

A: सेकेण्ड ह्यान्ड गाडी खरिद पछि सवारी परिक्षण प्रमाण पत्रमा दिइएको सवारी धनीको नाम परिवर्तन गर्नको लागि “दर्ता परिवर्तन” गर्नु पर्दछ । सवारी खरिद गर्ने धनीले आफु बस्ने इलाकाको सवारी कार्यालय वा दर्ता परिक्षण कार्यालय मा गई आबेदन दिनु पर्दछ । पुरानो सवारी धनी र नयाँ सवारी धनीको ठेगाना एकै ठाउँमा भए नभएको हेरेर गर्नु पर्ने प्रक्रिया फरक हुन्छ । त्यस्तै, हलुका सवारीको हकमा आवश्यक प्रक्रियाको लागि हलुका सवारी परिक्षण संगठन मा सम्पर्क राख्नुहोस ।

Q: ठुलो इलोक्ट्रोनिक पसलमा खरिद गरेको इलेक्ट्रोनिक सामानको ग्यारेन्टी अबधि १ बर्षको छ । साधारण रुपमा राम्ररि प्रयोग गरेको भए पनि बिग्रिएको छ । मर्मतको लागि दिंदा मर्मत शुल्क लाग्छ भनियो । के गर्दा होला ?

A: तपाईं बस्ने नगर गाउँ पालिकामा रहेको उपभोक्ता मामिला केन्द्र मा सल्लाह गर्न सक्नुहुन्छ । बिदेशी भाषामा सेवा नदिईने हुदाँ जापानी भाषा जान्ने साथी लिएर परामर्शको लागि जानुहोस । उपभोक्ताले बस्तु वा सेवा सम्बन्धी गुनासो या सोधपुछ गर्नको लागि बनाइएको सार्वजनिक संस्था नै उपभोक्ता मामिला सेन्टर हो ।

Q: सम्बन्ध बिच्छेदको मुद्दा गर्नको लागि वकिल राख्न चाहन्छु तर त्यसका लागि पैसा छैन । वकिलको खर्च प्रदानगर्ने कुनै ठाउँ छैन ?

A: सम्बन्ध बिच्छेद जस्ता पारिवारिक घटना वा देवानी मुद्दाको हकमा “नागरिक कानुनी सहायता प्रणाली” को प्रयोग गर्न सकिन्छ । निशुल्क कानुनी परामर्श, वकिल वा न्यायिक लेखनदासको परिचय, अदालतको खर्चहरुको अस्थायी रुपले अग्रिम भुक्तानी दिने ब्यबस्था छ । यो ब्यबस्था उपयोग गर्नको लागि आर्थिक समय सिमाहरु रहेका छन् त्यसैले आम्दानी सम्बन्धी प्रमाणपत्र हरु पेश गर्न जरुरि हुन्छ । बैधानिक रुपले बसोबास गर्ने विदेशीले पनि यो सेवा उपयोग गर्न पाउँछन । बिस्तृत जानकारीको लागि जापान न्यायिक सहायता केन्द्र (हो तेरास) मा सम्पर्क गर्नुहोस् ।

Q: बिदेशी भएकोले विभेद महसुस गरेको छु । मानब अधिकार सम्बन्धी परामर्श गर्न चाहन्छु ।

A: बिदेशी नागरिकको मानब अधिकार सम्बन्धी परामर्श विभिन्न भाषामा गर्न सकिन्छ ।

• ओसाका कानुन बिभाग:
  ०५७०-०९०९११ (अंग्रेजी, चिनियाँ, कोरियाली, फिलिपिनो, पोर्चुगाली, भियतनामी, नेपाली, स्पेनी, इन्डोनेशियाली र थाई भाषामा)
• ओसाका बार एसोसिएसन:
  ०६-६३६४-६२५१ महिनाको दोस्रो, चौथो शुक्रबार १२ देखि १७ बजे सम्म (अंग्रेजी, चिनियाँ, कोरियाली भाषा)

Q: जापानको बिश्वबिद्यालय उतिर्ण गरें । दिक्षान्त प्रमाण पत्र आफ्नो देशमा लाने बेलामा आधिकारिक छाप लगाएर प्रमाणित गरि लान जरुरि छ । कहाँ आधिकारिक छाप लगाएर प्रमाणित गर्न सकिन्छ ?

A: आधिकारिक छाप लगाएर प्रमाणित गर्ने सम्बन्धि जानकारीका लागि परराष्ट्र मन्त्रालयको होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: सम्बन्ध बिच्छेद पछि बालबच्चासंग जापानमा नै बस्ने भएको छु । अहिले बसिरहेको घर निजि घर भएको र यसको भाडा महँगो भएकोले तिर्न गाह्रो भएको छ । त्यसैले प्रिफेक्चर संचालित सार्बजनिक आवास भवनमा सर्न चाहन्छु ।

A: प्रिफेक्चर संचालित सार्बजनिक आवास भवन आवासको लागि समस्यामा परेका न्यून आय भएका व्यक्तिहरुका लागि हो । बसोबास दर्ताभएका बिदेशीहरुले पनि भाडालिने शर्तहरु पुरा भएको खण्डमा आबेदन दिन सक्नु हुन्छ । एकल अभिभाबक भएको परिवार भएमा सामान्यआबेदन र बिशेष कोटाको आबेदन लिईन्छ । आयको सिमाको शर्त पुरा भएको र ओसाका भित्र बसोबास गर्ने वा काम गर्ने व्यक्तिलेआबेदन दिन सक्दछन
निम्न १ देखि ५ नम्बरका बुदाँका व्यहोरा संग मेल खाने एकल अभिभाबकको परिवार भएमा, आबेदन अबधिको अन्तिम दिन सम्ममा २०बर्ष भन्दा कमको बालबालिका हुर्काइ रहेको भएमा “कल्याणकारी परिवारहरुका लागि” भनिने आबेदन श्रेणीमा आबेदन दिन सकिन्छ।

1. मृत्यु, सम्बन्ध बिच्छेद, बिना बिबाह माता पिता बनेका बनेका एकल माता वा पिता भएमा
2. पति वा पत्नी जीवित वा अवस्थामा छ भन्ने कुरा १ बर्ष भन्दा बढि पनि स्पष्ट नभएका व्यक्ति (प्रहरिमा बेपत्ता भएकोजानकारी दिएको खण्डमा)
3. पति वा पत्नीबाट १ वर्ष वा सो भन्दा बढि समय छाडिएका व्यक्ति (बसोबास दर्तामा १ बर्ष भन्दा पति वा पत्नीबाट टाढाभएको देखिएमा)
4. एकल आमा परिवार आदि संग मिल्ने अबस्थाका परिवार (पति पत्नी बिचको घरेलु हिंसा आदिका कारणले बैबाहिक सम्बन्ध लगभगटुटीसकेको अबस्थामा भएमा)
5. पति वा पत्नी विदेशमा रहेको कारणले आश्रय पाउन नसकि रहेको व्यक्ति आदि

बिस्तृत जानकारीका लागि ओसाका प्रिफेक्चर संचालित आवास भवन को होमपेज हेर्नुहोस् ।

Q: जोडि भएर जापान आएको थिए । दुवै जना काम गर्ने र निश्चित आम्दानी भएकोले प्रिफेक्चर संचालित आवास भवनमा आबेदन दिन सक्दिन । कुनै अर्को सार्वजनिक आवासहरु होला ?

A: निम्न मध्यम आय भएका व्यक्तिहरुलागि निम्न बमोजिम सार्वजनिक आवास भवनहरु रहेका छन ।

[ कोस्या भाडा ]
ओसाका प्रिफेक्चरल हाउजिङ कर्पोरेसनको स्वामित्वमा रहेका भाडाका भवनहरुलाई कोस्या भाडाका भवन भनिन्छ ।
आबेदनका शर्तहरु बसोबास दर्ता भई आयको सिमा पुरा भएका व्यक्तिहरुले आबेदन दिन सक्नेछन ।
(आबेदन) ओसाका प्रिफेक्चरल हाउजिङ कर्पोरेसन

[ ओसाका प्रिफेक्चरले निर्दिष्ट गरेको भाडाका उत्कृष्ट आवास ]
ओसाका प्रिफेक्चरले निर्दिष्ट गरेको भाडाका उत्कृष्ट आवास भनेको निश्चित आय स्तर भएकाव्यक्तिका लागि चाहिने आवासको भाडाको निश्चित प्रतिशत सरकार वा ओसाका प्रिफेक्चरले अनुदान दिई घर भाडाको बोझ कम गराउने आवास भवन हो । संगै बस्ने परिवार भएका, आय स्तरका सिमा पुगेका कुराहरु आबेदनका लागि चाहिने शर्तहरु हुन् । बसोबास दर्ता भएका बिदेशी नागरिकले पनि शर्त पुरा भएको खण्डमा आबेदन दिन सक्नेछन ।
(आबेदन) ओसाका प्रिफेक्चरल हाउजिङ कर्पोरेसन

[ URअर्बान अर्गनाइजेसन ]
UR अर्बान अर्गनाइजेसनले संचालन गर्ने भाडाका भवनहरु हुन् । एकल वा परिवार, सबैका लागि भाडाका कोठाहरु रहेका छन् ।　यस्ता भवनमा बस्नका लागि पहिले आउने लाई पहिलो प्राथमिकता दिने र ग्यारेन्टरको जरुरि हुदैन । आयको सिमा पुरा भएका व्यक्तिहरुले आबेदन दिन सक्नेछन ।
(आबेदन) URअर्बान अर्गनाइजेसन

Q: बिदेशी विद्यार्थीले कोठा खोजी रहेको छ । कस्ता सुबिधाहरु छन्

A: बिदेशी बिद्यार्थीको लागि निम्न स्थानहरु उपयुक्त हुन सक्छन ।

[ बिदेशी बिद्यार्थी छात्रावास ]

• ओसाका फु कोकुसाई को-यू जाइदनओसाका फु साकाइ -यूगाकुसेई काइकान (ओरिओन् होस्टेल)
• र्यूगाकुसेई सिएन किग्यो क्योर्योकु सुइसिन क्योकाइ कर्मचारीआवासमा बिदेशी बिद्यार्थी राख्ने कार्यक्रम
• क्योरिचु कोकुसाई को-यू स्योगाकु जाइदान गाकुसेई
• ओनो स्योगाकु काइउएनो सिबा ज्योसी गाकुसेइ -यो

प्रत्येक बिश्वबिद्यालयको आफ्नै छात्राबास पनि हुने हुदाँ त्यहाको बिद्यार्थी बिभागमासल्लाह गर्नुहोस् ।

[ सार्वजनिक आवास ]
परिवारका साथमा जापान आई अन्य भाडाका शर्तहरु पुरा भएको खण्डमा प्रिफेक्चर तथा नगर संचालित भवनहरुमाआबेदन दिन सकिन्छ ।

Q: मैले निजी घर भाडाको सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्दैछु । मासिक घर भाडा “याचिन” बाहेक पनि साझा उपयोग शुल्क “क्योएकि-हि”, फिर्ता नहुने धरौटी “रेइ-किन्”, फिर्ता हुने धरौटी “सिकि-किन्”, र कमिशन शुल्क “च्यूकाइ तेसुर्यो” समेत लगाइयो । के जापानमा यी चीजहरूमा शुल्क लगाइनु सामान्य कुरा हो ?

A: ओसाका प्रिफेक्चरले सुरक्षित र बिश्वासिलो भाडाका घरहरु दर्ता प्रणाली “ओसाका आन्जेन आन्सिन चिन्ताइ ज्यूताकु तोउरोकु सेइदो” स्थापना गरेको छ । यस प्रणाली अन्तर्गत, बिदेशीहरु लगायत भाडाको घर सुरक्षित गर्न कठिनाइ हुने व्यक्तिहरूलाई अस्वीकार नगर्ने एक निश्चित गुणस्तरका निजी भाडाका घरहरू दर्ता गरिएका हुन्छन् । दर्ता गरिएका घरहरुको बारेमा जानकारी प्राप्त गर्न तपाईले सुरक्षित र बिश्वासिलो भाडाको घर खोज्ने प्रणाली “आन्जेन आन्सिन चिन्ताइ खेन्साकु सिस्टम” वा हाउजिङ सम्बन्धि सूचना प्रावधान प्रणाली “सेफ्टी नेट ज्यूताकु ज्योहोउ तेइक्योउ सिस्टम” प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ ।

• सुरक्षित र बिश्वासिलो भाडाको घर खोज्नको लागि
• सेफ्टी नेट हाउजिङ सूचना प्रावधान प्रणाली

साथै, तपाईले जापान भाडाका घरहरु व्यवस्थापन संघ “निहोन चिन्ताइ ज्यूताकु खानरि क्योकाइ” को वेबसाइटमा सूचीबद्द बिदेशी भाषा बोल्ने घरजग्गा किनबेच गर्ने रियलस्टेट एजेन्ट “फूदोसान” संग परामर्श गर्दा कस्तो होला ?

• जापान भाडाका घरहरु व्यवस्थापन संघको वेबसाइट

यदि तपाईले अझै पनि बस्ने ठाउँ पाउन सक्नुभएन भने, ओसाका इन्टरनेशनल फाउण्डेशन (OFIX) मार्फत ओसाका प्रिफेक्चरलाई सम्पर्क गर्नुहोस् । (बिदेशीहरुलाई घर भाडामा खोज्न सहयोग गर्ने “आवासीय सहयोग संस्थाहरु” संग चिनजान गराईदिन्छौ ।)
“आवासीय सहयोग संस्था” भनेको बिदेशीहरु लगायत आवास सुरक्षित गर्न आवश्यक भएका व्यक्तिहरुलाई निजी भाडाको घरमा सर्ने सम्बन्धी जानकारी तथा परामर्श, र जनजीवनलाई सहायता प्रदान गर्ने संघसंस्थाहरु हुन् ।

Q: मैले निजी घर भाडाको सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्दैछु । मासिक घर भाडा “याचिन” बाहेक पनि साझा उपयोग शुल्क “क्योएकि-हि”, फिर्ता नहुने धरौटी “रेइ-किन्”, फिर्ता हुने धरौटी “सिकि-किन्”, र कमिशन शुल्क “च्यूकाइ तेसुर्यो” समेत लगाइयो । के जापानमा यी चीजहरूमा शुल्क लगाइनु सामान्य कुरा हो ?

A: सामान्यतया भन्नुपर्दा, जापानमा घर भाडामा लिदाँ अन्य देशहरूको तुलनामा महँगो लाग्न सक्छ। किनभने, भाडाको घरको लागि आवश्यक पर्ने, खासगरी शुरुमा लाग्ने खर्च तथा सम्झौता नवीकरणसँग सम्बन्धित शुल्कहरू जापानको अनौठौ व्यापारिक अभ्यासका आधारमा लगाइन्छ । तल उदाहरणहरू दिइएका छन्, तथापि कुनै पनि गल्ति हुन वा भ्रमबाट बच्नको लागि सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नु अघि ध्यानपूर्वक कुरा सुन्नु राम्रो उपाय हुन सक्छ।

[ साझा उपयोग शुल्क “क्योएकि-हि” (व्यवस्थापन शुल्क “खानरि-हि”) ]
यसमा, बस्ने घर वा भवनमा साझारूपमा उपयोग हुने विद्युत, सरसफाई र सुविधाहरुको निरीक्षण गर्दा लाग्ने शुल्कहरू इत्यादि समावेश हुने, र सामान्यतया मासिक घर भाडाबाट अलग्गै भुक्तानी गर्ने प्रचलन छ। अन्य बिदेशी मुलुकहरूमा जापानको साझा उपयोग शुल्क बराबरको रकम प्राय भाडामा समावेश गरेर लिने धेरै केसहरु हुन सक्छन्।

[ फिर्ता नहुने धरौटी “रेइ-किन्” ]
यो सम्झौता गर्ने बेलामा घरधनीलाई भुक्तान गरिने पैसा हो । खान्तो क्षेत्रमा धेरै जसो घर भाडाको १ देखि २ महिना बराबरको रकम बुझाउने गरिन्छ । यो पैसा फिर्ता हुँदैन, तर हालसालै यो पैसा विना घर सर्न सक्ने आवासहरू पनि छन् ।

[कमिशन शुल्क “च्यूकाइ तेसुर्यो” ]
यो, रियलस्टेट एजेन्ट “फूदोसान” लाई घर खोज्न सहयोग गरे बापत कमिशन शुल्कको रुपमा भुक्तान गरिने पैसा हो, र बढिमा एक महिनाको घर भाडा बराबरको रकम दिने गरि तोकिएको छ । कमिशन शुल्क फिर्ता गरिदैन ।

[ फिर्ता हुने धरौटी “सिकि-किन्” (सेक्युरिटी डिपोजिट “होस्यो-किन”) ]
यो, घरभाडा सम्झौता हस्ताक्षर गर्ने मितिमा घरधनीलाई बुझाउने एक निश्चित रकम हो । घरभाडा तिर्न नसकेमा वा घर छोड्दा कोठा मर्मत गर्नुपरेको खण्डमा चलाउने अभिप्रायले सामान्यतया १ देखि २ महिनाको घरभाडा बराबरको रकम जम्मा गरिन्छ । घर छोड्ने बेलामा घरको अवस्था चेकजाँच गरि, मर्मत लागत काटेर बाँकी पैसा घरधनीले फिर्ता गर्छन् । तर, कहिलेकाही सर-सामानहरुको मूल्यह्रासको हिसाबकिताब गरिने हुनाले जम्मा गरिएको धरौटीको केहि अंश फिर्ता नहुन सक्छ ।

[ नवीकरण शुल्क “कोसिन-र्यो” ]
यो घरभाडा सम्झौता थप गर्दा लाग्ने शुल्क हो। यो शुल्कको रकम, घरभाडामा बस्ने व्यक्ति र घरधनी, दुबै पक्षहरुको आपसि सहमतिद्वारा निर्धारण गरिन्छ। नियमित सम्झौताको अवधि सामान्यतया दुई वर्ष हुन्छ र नवीकरण शुल्क फिर्ता गरिदैन।

*कतिपय अवस्थामा, घरभाडामा लिने व्यक्तिले अग्नि बीमा आदिको बिमा शुल्क तथा भाडा ग्यारेन्टर सेवाको लागि पनि भुक्तान गर्नुपर्ने हुन सक्छ ।

Q: घरभाडा सम्झौता गर्नको लागि मलाई ग्यारेन्टर राख्न भनियो । मेरो जापानमा चिनेजानेको कोहि पनि छैन, मैले के गर्ने ?

A: आजकाल व्यक्तिगत ग्यारेन्टरको सट्टा घरभाडा ग्यारेन्टर कम्पनीको प्रयोग गर्ने कुरा बढ्दै गएको देखिन्छ । बरु, यी घरभाडा ग्यारेन्टर कम्पनीहरूको प्रयोग गर्नेपर्ने पूर्व शर्त राख्ने केहि घरधनीहरु पनि छन् । कुनै कारणबस् घरभाडा तिर्न नसकेमा भाडामा बस्ने व्यक्तिको तर्फबाट घरभाडा ग्यारेन्टर कम्पनीले घरधनीलाई भाडा तिर्छ । यस्ता कम्पनीहरु सँग सम्झौता गर्दा पहिलो वर्षमा आधा देखि १ महिनाको घरभाडा बराबरको ग्यारेन्टी शुल्क तिर्नुपर्ने हुन्छ । दोस्रो वर्ष र त्यसपछि, नवीकरण शुल्क प्रतिवर्ष १०,००० देखि २०,००० येन हुने भनिएको छ ।

Q: भाडामा बस्दा विशेष ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु के-के हुन् ?

A: फोहोर फाल्ने नियमहरू पालना गर्ने र विशेष गरी दैनिक जीवनमा हल्ला नगर्नु हो । फोहोर फाल्ने नियम ठाँउ अनुसार फरक–फरक हुन्छ । फोहोर कुन प्रकारको हो छुट्याउनै पर्छ र फोहोर अनुसार फोहर फाल्ने दिनहरु पनि फरक–फरक हुन्छन् । केही ठाँउहरूमा बिदेशी भाषाहरूमा फोहोर फाल्ने नियमहरू लेखिएका पर्चाहरू उपलब्ध छन्, त्यसैले तिनीहरूलाई कुनैपनि समयमा हेर्न मिल्ने गरि तयार पारेर राखौ ।

यसबाहेक, जापानमा एउटा कोठाबाट अर्को कोठामा सजिलै आवाज जान सक्ने अपार्टमेन्टहरू थुप्रै छन् । विशेष गरी राती र बिहानको समयमा ध्यान दिने गरौ । ठूलो संङ्ख्यामा पार्टी गर्ने या बाजागाजा बजाउने मात्र नभै चर्को-चर्को स्वरमा कुराकानी गर्दा पनि समस्या खडा हुन सक्छ ।

Q: भाडाको घरमा जडान गरेर राखिएको AC बिग्रियो । मर्मत खर्च कसले ब्योहोर्छ ?

A: तपाईले वा घरधनी कस्ले मर्मत खर्च ब्योहोर्ने भन्ने बारेमा घर सर्ने बेलामा जडान गरिएको (प्रारम्भिक उपकरण) हो वा पहिला भाडामा बस्ने मान्छेले बाँकि छोडेको (छोडेको उपकरण) हो भन्ने आधारमा निर्भर गर्दछ । घरभाडा सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने समयमा प्रदान गरिने “महत्वपूर्ण बिषयबस्तुहरुको पुस्तिका” मा कुन उपकरण प्रारम्भिक उपकरण हो भन्ने बारेमा वर्णन गरिएको छ । यदि प्रारम्भिक उपकरण बिग्रियो भने, अनुमति बिना यसलाई मर्मत नगर्ने, तर घरधनी वा आवास व्यवस्थापन कम्पनीलाई सम्पर्क गरि उनीहरुको निर्देशनहरूलाई पालना गर्नुहोस् । यद्यपि, घरधनीले यसलाई सजिलै मर्मत गरिदिदैन, वा तपाई हतारमा हुनुहुन्छ भने, तपाईको आफ्नै निर्णय अनुसार मर्मत गर्न सक्नुहुन्छ । यदि तपाईको लापरवाहीको कारणले बिग्रिएको हो भने तपाई आफैले मर्मत खर्च ब्योहोर्नु पर्ने हुन्छ । साथै, छोडेको उपकरण हो भने, तपाईको आफ्नै खर्चमा मर्मत गर्नुपर्ने हुन्छ ।

Q: बसी रहेको अपार्टमेन्ट छोड्ने भएँ । भित्तामा प्वाल परेको भनेर घरबेटीले डिपोजिट रकम बाहेकको मर्मत खर्च तिर्नको लागि भनेको छ । के गर्दा ठिक होला ?

A: भाडामा बस्ने मान्छेले घर छोड्दा “पहिलेकै अबस्थामा फिर्ता दिन अनिबार्य” हुन्छ । भाडामा बस्नेको जानाजान वा लापारवाहि वा कमजोरीले गर्दा भएको फोहोर वा क्षति छ भने आफ्नै खर्चमा मर्मत गर्न पर्ने हुन सक्छ । पहिल्यैनै ”सेक्युरिटी डिपोजिट” गरेर राखेमा, सामान्यतया त्यसबाटै नै खर्च कटाईन्छ। साथै, भाडामा बस्ने मान्छेले घर छोड्ने बेलामा बाँकि रहेका सर-सामानहरु आफ्नै खर्चले फ्याकेर जानुपर्छ । तर, लामो समय सम्म बसेर भएको क्षति वा प्राकृतिक क्षति भने भाडामा बस्नेको जिम्मेवारी हुदैन । भूमि, पूर्वाधार, यातायात तथा पर्यटन मन्त्रालयले “पहिलेकै अबस्थामा फिर्ता दिने सम्बन्धि समस्याहरुको बारेमा निर्देशिका” प्रकाशित गरेको छ । घर छोड्नु अघि एक पटक हेर्नुहोस् ।

स्थानीय निकाय आदिले परिचालन गरेको वकिल संग कानुनि परामर्श गरि कानुनी रुपमा बलियो भएर अन्त्यमा अदालतमा मुद्दा दायर गर्न पनि सकिन्छ । तपाईले मेलमिलाप वा मध्यस्थताको लागि ADR (वैकल्पिक विवाद समाधान) को प्रयोग गर्न पनि सक्नुहुन्छ ।

Q: यदि आवास सम्बन्धि अरु पनि प्रश्नहरू भएको खण्डमा, कहाँ सोध्दा ठिक होला ?

A: माथि उल्लिखित परामर्शका अतिरिक्त, ओसाका प्रिफेक्चरल हाउजिङ काउन्सिलिङ अफिसले पनि आवाससम्बन्धी विभिन्न परामर्शहरू प्रदान गर्दछ। परामर्शहरू नि: शुल्क हुने र बिदेशी नागरिकहरुले OFIX को सहयोगमा दोभाषेद्वारा आफ्नै भाषामा सल्लाह लिन सक्छन् ।

फोन: ०६-६९४४-८२६९
*बिदेशीहरूले OFIX लाई सीधै कल गर्न सक्छन् (०६-६९४१-२२९७)
स्थान: ओसाका-सि, च्यूओ-कू, ओतेमाय ३-२-१२ ओसाका प्रिफेक्चरल सरकारी कार्यालय एनेक्स पहिलो तला
कार्यालय समय: बिहान ९:०० बाट १२:०० बजेसम्म, दिउँसो १:०० बाट ५:३० बजेसम्म
अफिस हुने बारमा मात्र (सार्वजनिक बिदा, वर्षान्त र नयाँ वर्षको बिदा बाहेक)